Site-archief
Eén voor één
Karine Martel
.
De Franse dichter Karine Martel (1968) publiceerde onder andere de bundels ‘Après’ (2003) en ‘Texture’ (2001). In 2006 was ze te gast bij Poetry International. Samen met dichter Arjen Duinker publiceerde ze tijdens Poetry International de bundel ‘En dat? Oneindig’ met van elk 40 gedichten waarvan niet duidelijk was wie welke gedichten had geschreven. Daarnaast zijn een aantal van haar gedichten vertaald in het Nederlands door dichter Arjen Duinker voor de bundel ‘Ze kwamen om een dichter te zien’ uit 2009. Zo ook het gedicht ‘Un a un’ of zoals het in het Nederlands is getiteld ‘Eén voor één’.
.
Eén voor één
.
Eén voor één gaan de knopen los,
De hemel steekt af met een zijden draad.
In de uitsnijding het ritme blauw,
Vergetelheid heeft gehoefde vingers.
.
Aan wat antwoordt de stilte?
.
Eén voor één verdijnen de sterren,
Drukken ze zich in de korrelige huid.
De lippen omcirkelen de corolla’s,
Verluchten de ruiten van velijn.
.
Wat zingen de sporen van de kussen?
.
Eén voor één vallen de vingers uiteen,
De stift trekt hun vorm.
In een traliewerk van avonturen
De gladde jade van een ivoren tuniek.
.
Pak mijn hand, de rivier is breed!
.
Eén voor één smelten de doorns,
De bloes gaat open naar de nacht.
De vier van paarlemoer ontdane cirkels
Met een blinde naald doorprikt.
.
Eddy van Vliet
Vlaams dichter
Eduard Léon Juliaan (1942 – 2002) gebruikte als pseudoniem de naam Eddy van Vliet.
Hij studeerde rechten aan de Vrije Universiteit in Brussel en vestigde zich als advocaat in Antwerpen. Hij werkte mee als redacteur aan Yang, Kentering en Nieuw Vlaams Tijdschrift. Van Vliet hield zich afzijdig van elke groep of stroming in de literatuur. Hij debuteerde met de bundel ‘Het lied van ik’ (1964), gedichten die abstraheren van de werkelijkheid en daarvoor in de plaats sprookjesachtige of mythische elementen plaatsen. Dat geldt ook voor de bundels ‘Duel’ (1967), bekroond met de Reina PrinsenGeerligsprijs, en ‘Columbus tevergeefs’ (1969), waarvoor hij de Arkprijs van het Vrije Woord kreeg.
De thematiek van zijn poëzie is gericht op de tegenstellingen goed en kwaad, liefde en geweld, waarbij hij het eigen ik als uitgangspunt kiest voor wat men als belijdenispoëzie zou kunnen kenschetsen. Uit ‘Na de wetten van Afscheid & Herfst’ het volgende gedicht.
.
Op de iden van maart
de dag dat Julius Ceasar werd geveld
zoals ik geleerd had
en toen nog dacht dat alles te leren viel
stierf zij
.
Zo ze dan toch moet verdwijnen
bad ik stiekem in de gang van het ziekenhuis
dan op de dag dat een keizer werd vermoord
zoals voorspeld in de vlucht der eenden
zoals gelezen op de tweede bank. derde rij links
afrukkend en geil van verdriet
.
En na de koffie met ooms en tantes
nooit gezien en stervensgereed
de hoon van de vrienden
om mijn tekens van rouw.
.
Dichter van de maand juni
Remco Campert
.
Na Gerrit Komrij is Remco Campert de tweede dichter van de maand. Remco Campert was één van de eerste dichters die mijn liefde voor poëzie heeft aangewakkerd en waar ik een bundel van kocht. Het was meteen ook een lijvig werk met meer dan 450 van zijn gedichten. De bundel ‘Alle bundels gedichten, 1951 – 1970’ werd in 1976 uitgegeven door de Bezige Bij. Mijn exemplaar is een derde druk uit 1983.
Dit verzameld werk bevat de eerste 10 poëziebundels van Remco Campert. Ik heb voor deze eerste zondag in juni gekozen voor het gedicht ‘Nacht’ dat oorspronkelijk verscheen in de bundel ‘Bij hoog en bij laag’ dat oorspronkelijk uit kwam in 1959.
.
Nacht
.
Wereld van aarde,
alle lichten uit.
.
Slapend lichaam van grond,
geurend lieve mandarijn,
.
hangend aan je gedroomde takje
in de nachtgaard.
.
Regen in juli,
liefde in woorden.
.
Je lichaam slaapt
als de schim van jonge bomen.
.
Prachtige namen
Ongehoord! poëzie podium
Op zondag 17 april is er in de centrale bibliotheek van Rotterdam een poëziepodium van Ongehoord! Dit keer de ‘Poëziebus’ editie met mooie namen, Nederlandse en Vlaamse. Zo komen uit Vlaanderen Gust Peeters, Sven de Swerts en Infinite Joy (winnaar van de voorronde van de BK poetry slam) en uit Nederland Daan Taks en Marijke Hooghwinkel.
De muziek wordt verzorgd door Iris Penning die nog maar zeer recent haar debuut cd ‘Spreken met suiker’ heeft uitgebracht. Een poëzie en muziekpodium kortom waar wij van Ongehoord! erg blij mee zijn. Natuurlijk is er ook een open podium waar je je voor op kan geven bij de presentator van dienst (en dat ben ik) op de zondag zelf (vooraf, of in de pauze).
Uiteraard is er de mogelijkheid om poëziebundels of de CD van Iris aan te schaffen en in contact te komen met de dichters/muzikante.
Waar: Centrale Bibliotheek Rotterdam, 4e etage
Wanneer: zondag 17 april, van 14.00 tot 16.30 uur (vanaf 13.00 kun je terecht)
Toegang: gratis
Als opwarmertje een nummer van Iris en een gedicht van Daan Taks
Voorbij de laatste stad
Gerrit Achterberg
.
In 1955 verscheen in de Ooievaar reeks deel 11 getiteld ‘Voorbij de laatste stad’, een bloemlezing uit het gehele oeuvre van Gerrit Achterberg, samengesteld en ingeleid door Paul Rodenko.
De Ooievaars reeks werd geafficheerd als “een serie spot-goedkope boeken op goed papier en met frisse omslagen” en kostte destijds 1 gulden en 45 cent. Dat ze op goed papier gedrukt werden blijkt wel uit het feit dat ik een vrijwel gaaf exemplaar heb kunnen kopen dat de tand des tijds zeer goed heeft weerstaan.
Na een zeer uitgebreide inleiding van Rodenko over onder andere het woordgebruik van Achterberg volgen 133 gedichten uit bronnen en bundels vanaf 1931 tot 1955.
Uit deze bloemlezing heb ik gekozen voor het gedicht ‘Concave’ dat oorspronkelijk verscheen in de bundel ‘Energie’ uit 1946.
.
Concave
.
Liggend twee heilige heelallen in elkander,
hoor ik mijn hemel in uw hemel schallen,
voel ik mijn ronding in uw ronding ballen,
schuif ik bedachtzaam bolsegment
na bolsegment langs uwe klingen,
zonder in u te dringen;
wij hebben eender middelpunt
.
E-poëzie
363 dichtbundels
.
Dichtbundels zijn niet goedkoop. Een bundeltje van 40 pagina’s kost soms meer dan een roman van 300 pagina’s. Natuurlijk gaat het niet om de dikte of de omvang van een boek maar om de inhoud en een dichtbundel kun je vaak nog herlezen, gedichten kun je gebruiken in communicatie en soms is een regel uit een gedicht handig om iets te willen zeggen of duidelijk te maken. De prijs van een dichtbundel is dan eigenlijk minder belangrijk.
Toch is de prijs van dichtbundels voor veel mensen een drempel om zo’n bundel aan te schaffen. Gelukkig zijn er mooie alternatieven. allereerst natuurlijk de bibliotheek. Daar heb je een keuze uit vele bundels. Natuurlijk zit ook daar een grens aan; je kunt ze maar voor een bepaalde periode lenen.
Een ander alternatief is de E-book collectie van de gezamenlijke openbare bibliotheken in Nederland. Elk lid van de bibliotheek kan hiervan gratis gebruik maken middels een app. Als je deze app download heb je altijd en overal de beschikking over 363 dichtbundels van Nederlandse en Vlaamse dichters (en enkele vertalingen).
Je eigen poëziebibliotheek altijd bij de hand. Word lid van je plaatselijke openbare bibliotheek en lezen maar.
Uit één van de bundels die in deze collectie staan van Luuk Gruwez, ‘Vuile manieren’ uit 1995 het gedicht ‘Scheppingsverhaal’.
.
Scheppingsverhaal
.
Misschien was God wel onvoorzichtig
toen hij het zoogdier schiep.
De leeuw, akkoord, een meesterwerk.
Maar wat te zeggen van de mens?
.
En had de olifant niet moeten briesen,
de dashond met zijn trieste blik
niet moeten piepen als een muis?
Had die mens niet moeten mekkeren?
.
er waren dichters nodig, beter in geluid,
en zangers met perfecte strot
om wat verkeerd ging te herstellen:
constructiefouten in zijn schepping.
.
Hij schiep er enkele, mijn God,
en met zijn vette schommelende lijf
deed hij, tot iedereens vermaak,
een walsje in een balzaal op aarde.
.
Hij zat goed fout maar zag het niet.
.
Billen
Nachoem M. Wijnberg
.
Nachoem M. (Mesoelam) Wijnberg (1961) is dichter en schrijver. In 1989 debuteerde hij met de bundel ‘De simulatie van de schepping’. Daarna publiceerde hij nog 15 dichtbundels en 2 romans. In 2004 ontving hij voor de bundel ‘Eerst dit dan dat’ de Jan Campertprijs, in 2008 de Ida Gerhardtpoëzieprijs voor ‘Liedjes’ en in 2009 de VSB Poëzieprijs voor ‘Het leven van’.
Uit: ‘Langzaam en zacht’ uit 1993 het liefdesgedicht ‘Billen’.
.
Billen
.
Billen naar achteren, lopend of zittend,
billen omhoog, liggend.
Ik verloor bijna een arm.
Je zegt niets voordat je beweegt.
.
Je onderlichaam naast mij
als los van de rest
van je navel tot het midden van je dijen,
en mijn vingers om een van je billen.
.
Totdat je je over mij heen legt
en je hals en schouders en borsten opheft
en tegen mij fluistert dat je niet moe bent,
alleen zwaar.
.
Een winter aan zee
A. Roland Holst
.
Vandaag uit mijn boekenkast de bundel ‘Een winter aan zee’ van A. Roland Holst. Van Roland Holst hoor je niet meer zoveel maar ik weet dat hij nog steeds veel bewonderaars heeft. Roland Holst (1888 – 1976) heeft een omvangrijk oeuvre nagelaten wat zich kenmerkt door een eigen, plechtige stijl vol symboliek. Roland Holst komt uit een beroemde familie, zo was zijn oom Richard Roland Holst een belangrijk beeldend kunstenaar en zijn tante (de vrouw van Richard) de nog veel bekendere dichteres en schrijfster Henriette Roland Holst.
Adriaan Roland Holst ontving voor zijn werk vele literaire prijzen waaronder de Prijs der Nederlandse letteren, de Constantijn Huygensprijs, de P.C. Hooft-prijs en de poëzieprijs van de gemeente Amsterdam (tweemaal). Hij publiceerde bij leven meer dan 40 bundels waarvan ‘Een winter aan zee’ in mijn bezit is. Deze bundel werd gepubliceerd in 1975 bij uitgeverij Bert Bakker in Den Haag. Uit deze bundel twee gedichten zonder titel.
.
Soms heerst in een duinkom
omtrent vroeg vallend donker
een zwijge’ als van rondom
daar wachtenden. De eenzame
die, in zichzelf verzonken,
daar binnenkomt, vertraagt
zijn pas, door wat geen namen
benoemen thans belaagd.
.
Dit is de plek: wantrouwen
ontzenuwt hier den moed
tot inkeer: in dit nauwe
duindal komt het wel voor,
dat men zichzelf ontmoet,
en aanziet, en moet lezen
in de andre blik. Dit oord
suizelt van angst en vrezen.
.
Zanger Rammstein in de poëzie
Till Lindemann
.
Rammstein is een Duitse metalband die naar eigen zeggen “Tanzmetall” produceert, ofwel een synthese van progressive metal, industrial en techno, met enige gothic-invloeden. De zanger van Rammstein, Till Lindemann heeft in 2002 een dichtbundel geschreven met de titel ‘Messer’. Nu wordt ook zijn nieuwe bundel ‘In stillen Nächten’ in een Nederlandse vertaling op de markt gebracht. Op http://messer.skynetblogs.be/ zijn alle gedichten van ‘Messer’ in een Nederlandse vertaling te lezen. Hieronder het gedicht ‘Nebel’ in het Duits en in de Nederlandse vertaling.
.
Nebel
Wenn die Nebel aus den Wiesen steigen
werd ich mir die Haut aufschneiden
zwei Faden unterm Schluesselbein
lass ich das weisse Meer hinein
Ich steche mir die Augen aus
ohne Fenster ist das Haus
schlag mir schoen den Schaedel ein
dann schneit es und mein Hirn friert ein
Ich hacke meine Brust aus Spass
es regnet und mein Herz wird nass
oeffne meine dicken Venen
und schenk dir Straeusse roter Traenen
Ich schneide wie ein Blatt Papier
jeden Tag ein Stueck von mir
leg dir die Teile auf die Stirn
versenke sie in deinem Hirn
bis ich winzig und ganz klein
zieh dann in deinen Koerper ein
Ich werde auf deine Brueste steigen
und mir selbst die Aussicht zeigen
durch die Lippen kriechen muessen
kann ich deine Zunge kuessen
Der Leberfleck auf deinem Bein
soll meine kleine Insel sein
die kleine Narbe wird mein Nest
ich mich an den Haerchen fest
wenn du das blasse Kleid anziehst
und weine wenn du Maerchen liest
.
Nevel
Als nevels uit de velden stijgen
zal ik in mijn huid gaan snijden
twee vadems onder het sleutelbot
de witte vloed naar binnen stormt
Ik steek mijn ogen uit alle twee
het huis heeft nu geen ramen meer
sla me de schedel in, ja dat is fijn
het sneeuwt en vriest nu in m’n brein
Ik hak op mijn borst in als grap
het regent en m’n hart wordt slap
open mijn vette banen vol bloed
schenk je tuilen tranen in rode gloed
Ik snijd als uit een blad papier
dagelijks een stuk van mijzelf hier
leg dan alle delen op je front
laat ze zinken in je hersenmond
tot ik nietig en heel smal
in je lichaam binnenval
Ik zal op je borsten klimmen
me over het uitzicht bezinnen
door je lippen moeten kruipen
om op je tong te kunnen zuigen
Op je been een levervlek
dat wordt mijn basisstek
het kleine litteken mijn nest
je donsharen mijn houvast
als je het bleke kleed aantrekt
en weende als je sprookjes las
.
Jan Maria de Willebois
Vandaag 90 jaar
.
Van José Boersma kreeg ik drie dichtbundels te lezen van de, mij onbekende, dichter Jan Maria de Willebois. Deze dichter wordt vandaag 90 jaar dus ik had een goede reden om juist vandaag iets over zijn werk te schrijven.
De drie bundeltjes met de titels ‘een bloem van licht’, ‘Maar voort gaan, hoog, de reigers’ en Waar stille snaren spannen tot een harpbegin’ zijn alle drie uitgegeven bij Memini in respectievelijk 1998, 1996 en 2003.
Op de achterkant van de drie mooi uitgegeven bundels een kort stukje over de dichter.
Jan Maria de Willebois is geboren in 1924 te Hintham, studeerde sociale wetenschappen, is gehuwd met Lysbeth van der Does de Willebois-Bruining (die de illustraties verzorgde voor de bundels) en heeft twee zonen (aan wie de tweede bundel is opgedragen). Omstreeks zijn 23ste jaar begon hij , in gesprek met zichzelf, spontaan gedichten te schrijven. Heel veel later besloot hij tot publiceren (1996).
.
De poëzie van de Willebois is heel herkenbaar in vorm. De meeste van zijn gedichten bestaan uit gedichten van 4 strofen met twee strofen van 4 regels en twee strofen van 3 regels met als rijmschema abab cdcd efe ghg.
De onderwerpen zijn veelal de zoektocht naar zichzelf, de ander en de dimensies van het leven. Sommige zouden zijn poëzie wat ouderwets noemen maar dat hoeft zeker geen negatieve connotatie te zijn. Hier spreekt een man die het leven niet voor als van zelf sprekend aanneemt, een man die vragen stelt en op zoek naar de antwoorden deze soms wel, soms niet vindt. Voor de liefhebbers van rijmende poëzie zeker een aanrader, juist omdat steeds heel mooi in ritme wordt gedicht, muzikaal en met gebruikmaking van ‘mooie woorden’.
Uit de bundel ‘Maar voort gaan, hoog, de reigers’ het gedicht ‘Elevatie’.
.
Elevatie
.
“L ‘arbre, ce prêtre qui loue, transsubstantie…’ (anoniem, 14 eeuw)
.
Hoog ben ik, als alle bomen.
Adem mijn top
de hemel, waar de winden komen
in en neem ze op.
.
en leid ze naar de stille vaten
van mijn wortelnet
in alle dingen, – doen en laten,
kiezen en verzet:
.
de geestdrift zelf te verwerken,
breken tot bestaan
in vruchten om wat leeft te sterken:
.
de zon bied ik ze aan.
Ik kan niet meer dan ik kan leven.
En meer dan dat kan ik niet geven.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 