Site-archief
Alara Adilow
Verval
.
Alara Adilow (1988) won afgelopen week de Herman de Coninckprijs voor poëzie 2023. In 2019 stond Alara al in de finale van de NK Poetry Slam. In 2022 won ze de El Hizjra Literatuurprijs, werd ze geselecteerd voor een residentie voor de queergemeenschap in Museum Arnhem en verscheen haar debuutbundel ‘Mythen en stoplichten’ waar dus nu de Herman de Coninckprijs voor poëzie is toegekend.
Alara is queer schrijfster van Somalische afkomst. Alara is een pseudoniem, ze koos deze naam omdat het in het Turks waterfee betekent, iemand die dingen mooi maakt, en omdat het de naam van een Nubische koning was. Over haar achternaam zegt ze: “Ik wilde een buitenlandse naam, een buitenlandse achternaam. Ik heb toen voor een Ethiopische naam gekozen, van een favoriete spoken word artiest. Mijn naam is een hectische poging om een land te redden en geparafraseerd: mijn naam is een voertuig, een vliegtuig dat mij naar de aarde vervoert die ik nooit heb kunnen voelen”.
Uit de bundel ‘Mythen en stoplichten’ koos ik het gedicht ‘Verval’.
.
Verval
Tussen de morgen en een lichaam.
Neerslag, een windvlaag, een kopergroen lintje in de berk.
In het donker lijkt de wijk een verwonde ruimte,
alsof zij zelf is mishandeld en daarom niet beter weet
dan ons te behandelen zoals ze doet.
Met een hand aan de lantaarn
hangt een dik wijf met wit haar in haar blote kont te schelden.
Haar linkerhand vol vettig licht van duizenden mannen zonder glorie.
Ik zit in een hoekje te luisteren,
moet pissen als fuck,
dat wijf ziet mij
hurken in mijn roze minijurk,
mezelf aan het ontlasten.
Een vos snuft aan een leeg sardineblik bij de overvolle afvalbak.
Ik druk mijn wang tegen de muur aan.
Weet je nog toen wij in bed lagen als twee luizen
in het blonde haar van de economie.
Jij zong voor mij, je had een valse stem.
Je zag al snel in dat ik niet de juiste was om eeuwig lief te hebben.
Ik ben al vaak bedrogen en ik lieg zelf ook vaak genoeg.
Heb delen van mijzelf verkocht,
Ik wil glimmende dingen bezitten.
.
Zwembadladdermaker
Ruth Lasters
.
Voor het minipoëziemagazine dat ik samen te Marieanne en Bart maak bepalen we van te voren altijd een richting. Die richting is niet maatgevend maar kan tot inspiratie leiden bij de dichters die we vragen. Enige tijd geleden tijdens een brainstorm over mogelijke richtingen kwamen we op beroepen en dagbestedingen die te gek zijn voor woorden (daar hebben we nog geen actie op genomen maar hij staat op de longlist van richtingen). We kwamen erop omdat er zoveel beroepen en functies zijn die je voorhoofd doen fronzen of waarvan je denkt; Hoe dan?
Ik moest hieraan denken toen ik de nieuwste bundel van Ruth Lasters aan het lezen was. Daarover zo meer. Ruth Lasters (1979) schrijft romans en poëzie. Voor de periode 2022-2023 was Lasters benoemd als één van de vijf Stadsdichters van Antwerpen. In september 2022 nam zij echter ontslag als stadsdichter van Antwerpen nadat haar kritische gedicht ‘Losgeld’, dat zij samen schreef met haar leerlingen beroepsonderwijs, geweigerd werd door het stadsbestuur. Over datzelfde weerbarstige stadsbestuur schreef ik al eerder in dit bericht.
Haar nieuwe bundel ‘Tijgerbrood’ “gaat over het verlangen om voor altijd toevlucht te kunnen zoeken, op te lossen in pure vorm, in woordenloosheid. De auteur is haar vroegere compartimenten kwijt. De dichter, leerkracht, kindervrije vrouw, partner, pacifist, klimaattobber en kunstliefhebber werden samengekneed tot één wezen dat haar hoop, bekommernissen en angsten meer en meer durft te erkennen als die van iedereen. Als brood leven is, zoals men zegt, is tijgerbrood een leven in camouflagevel om als observator ongehinderd de stem te kunnen opvangen van de hele maatschappij” zo lees ik op de website van haar uitgever.
Die observatorrol lees ik terug in de bundel. In ‘Tijgerbrood’, om terug te komen op beroepen waar je van alles over kan denken en van vinden, staat het gedicht ‘Porie’. In dit gedicht kwam ik meteen al twee beroepen/functies tegen waarvan ik dacht: zouden ze bestaan? En klopt de veronderstelling van de dichter dat, wanneer je beseft dat beide beroepen in één persoon vertegenwoordigd kunnen zijn, je dan ‘onomkeerbaar volwassen’ bent? De vragen die dit gedicht stelt zet aan tot nadenken. Terwijl de aanleiding juist zo’n oppervlakkige was, namelijk onbegrijpelijke beroepen.
.
Porie
.
Als je beseft dat de zwembadladdermaker
en de brandladderfabrikant een en dezelfde is,
dan ben je het dus: onomkeerbaar volwassen.
.
Als je je erover verbaast dat het kan, dat evacuatieladders
vervaardigd voor het ‘hopelijk nooit
vaker besteld worden, duurder zijn, van groter
.
economisch belang dan treden voor in fris opspattend chloorwater.
Vooral in de zomer als die laatste soort aldoor trap-op-trap-af
.
wordt gebruikt, moet zo’n maker
van zelden echt betreden vluchtladders
toch soms bevreemd in een onwerkelijk aangevoelde seconde
.
als in een uitvergrote porie vallen
waardoor de dag de lederhuid in slingert van talg-
naar talgklier. Om heraansluiting met alles te vinden
.
volstaat één aanraking, één door een ander
teruggestreken armhaar, maar het gebeurt niet. Iedereen is
.
zwemmen.
.
Wat jongens niet mogen doen
Pim Lammers
.
Dichter en schrijver Pim Lammers (1993) trok zich gisteren terug als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht 2023, nadat hij doodsbedreigingen had ontvangen. Dit lees ik via een bericht van Ingmar Heytze op Facebook en ik denk: Wat?? Doodsbedreigingen aan een dichter van kinderpoëzie? Hoe dan? Op de nieuwswebsite Nu.nl stond te lezen: “Lammers kreeg de afgelopen dagen kritiek vanwege een literair verhaal voor volwassenen dat hij in 2015 schreef. Dat ging over de relatie tussen een tienerjongen en zijn trainer. Dit leidde tot veel boze reacties en doodsbedreigingen aan het adres van de bekroonde auteur. Ook werd hem verweten een “pedofilie-activist” te zijn. De christelijke actiegroep Gezin in Gevaar startte een petitie en Wybren van Haga stelde Kamervragen.”
Het eerste dat ik voel wanneer ik dit lees is walging. Een radicaal christelijke actiegroep Gezin in gevaar in combinatie met een radicaal rechtse populist, dat is enge vlek op enge vlek. Wanneer ik op de website van deze groep kleinbreinigen het volgende lees:’Seksuele perversie wordt opgedrongen door nietsontziende radicalen. De bestuurselite buigt feilloos mee.'(over de gender discussie en de aandacht voor LHBT (en dan vergeten ze nog een paar groepen maar ja, het homohuwelijk is ze al een gruwel in het oog).
Deze minderheid (zelfs in Christelijke kringen) heeft het blijkbaar voor elkaar gekregen dat er genoeg geradicaliseerde volgers Pim Lammers zijn gaan bedreigen en daarom trekt hij zich nu helaas terug als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht. Als je daarbij de steun krijgt van één van ’s lands kleingeestige politici dan weet je uit welke zuur riekende hoek de wind waait.
Gelukkig krijgt Pim Lammers steun vanuit allerlei hoeken van de literatuur en daarbuiten. Ook staatssecretaris Uslu van Cultuur veroordeelt de doodsbedreigingen:Doodsbedreigingen aan het adres van schrijvers, kunstenaars en makers zijn onacceptabel zegt ze in een commentaar. Ook PEN Nederland veroordeelt de bedreigingen aan Pim Lammers:
“PEN Nederland veroordeelt de doodsbedreigingen aan het adres van Lammers en vindt het volstrekt onacceptabel dat schrijvers in hun veiligheid en vrijheid worden bedreigd. Een vreedzame samenleving is onmogelijk zonder literaire vrijheid. We roepen schrijvers uit ons land op zich solidair te verklaren met Lammers en pal voor de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van literaire expressie te gaan staan.”
Ik sluit mij graag aan bij de oproep van PEN Nederland en de vele schrijvers en dichters die zich solidair hebben verklaard met Pim Lammers op de vele sociale kanalen. Ik beëindig dit bericht met een gedicht van Pim om te laten zien dat we nooit mogen buigen voor de kleingeestige geradicaliseerde idioten die dit soort bedreigingen uiten. Ik roep een ieder op om gedichten van Pim Lammers te delen en te plaatsen. Laten we als tegenreactie tegenover zoveel bekrompenheid de poëzie vieren, de vrijheid van schrijven en nooit buigen voor dit soort vreselijke acties. Het gedicht ‘Wat jongens niet mogen doen’ komt uit ‘Ik denk dat ik ontvoerd ben’ uit 2022.
.
Wat jongens niet mogen doen
.
Nick en ik zijn jongens
en er is veel dat jongens niet mogen doen:
-tot half drie opblijven om engen zombieseries te kijken
-op schooldagen bij elkaar logeren
-met losse handen fietsen
-de schrobzaag en de klopboormachine meenemen naar de hut
-schelden met het woordje …
-spieken tijdens het veel-te-moeilijke-woorden-dictee
-laten spieken tijdens het veel-te-moeilijke-woorden-dictee
-praten over wie het sterkst is, de beer of de leeuw, terwijl de juf een som staat uit te leggen
-toch nog ‘de leeuw natuurlijk’ zeggen
-naast elkaar zitten in de klas
-zonder papa en ònder ladder de bal pakken van het dak
-een tweede slokje bier proeven
-mama vragen wat we gaan eten als ze in een yoga -houding zit
.
Wij zijn jongens
en er is zóveel dat jongens niet mogen doen.
.
Daarom geef ik Nick
alleen in het geheim,
alleen als niemand het ziet,
een zoen.
.
Luule
Doe mee!
.
Al drie jaar (sinds begin 2020) geven wij Marie-anne Hermans van Poetry Affairs, Bart van Heiningen van BRRT.Graphic.Design en ikzelf MUGzine uit, het leukste en meest eigenzinnige poëziemagazine van Nederland en Vlaanderen. Onderdeel van elke MUGzine is de Luule. Luule is het Estlandse woord voor poëzie en in het geval van MUGzine is het een korte poëtische overdenking, een quote, een observatie of mooie of grappige zinnen.
De Luules in de MUGzines komen van de makers maar de Luules op Instagram staan ook open voor bijdragen van anderen. Heb je dus een Luule bedacht en lijkt het je leuk deze opgemaakt en wel terug te zien op de Luule op Instagram mail deze dan naar mugazines@yahoo.com en wie weet staat jouw Luule binnenkort op @l.uule.
We zijn overigens volop bezig met nieuwe ideeën, een verassing voor onze donateurs en nieuwe prachtige MUGzines vol poëzie en artwork. Wil je alle MUGzines ook in 2023 gewoon op papier via de post (blijven) ontvangen? Maak dan je donatie voor 2023 over en verzeker je van vijf keer een gloednieuwe MUGzine in je brievenbus.
En voor wie denkt dat de Luule iets nieuws is een paar voorbeelden van dichters die er ook al maakten zonder dat ze het wisten zoals Ida Gerhardt (Voor de balletmeester) uit ‘De adelaarsvarens’ uit 1988 en Jules Deelder (Overal) uit ‘Dag en nacht geopend’ uit 1970.
.
Voor de balletmeester
.
Alles is pas aangevangen.
Ongemeten zijn de kansen:
Orpheus liet de stenen dansen.
.
Overal
in het uiterst
gevarieerde landschap
blijft de mens achterhaalbaar
.
Nieuwjaarsdag
Robert Anker
.
Ik wil al mijn lezers en bezoekers van mijn poëzieblog een mooi, gelukkig en gezond 2023 wensen. Maak er een mooi poëtisch jaar van. Ik geef jullie alvast een zetje met het gedicht ‘Nieuwjaarsdag’ van Robert Anker (1946-2017) uit de bundel ‘Van het balkon’ uit 1983.
.
Nieuwjaarsdag
.
Bij Kwaad de dijk op deze keer.
Achter blijft een winters huis
met lege plekken, ouders
in een donker raam.
.
Ik wind mij langzaam los,
want vroeger trok men lijnen langs
natuur, maar zee als rechthoek
wordt gewenst, de bodem,
binnendijks in kaart gebracht.
Zo zakt dit landschap in mij weg
in donker dat het oog bereikt:
erfbeplanting, torenspit, het westen.
.
Dit is de luwte en de auto
zweeft maar even, schemer.
Na de schemer natrium,
om met de banden aan de grond
te raken, Holysloot voorbij,
de brug op, in de stad.
.
Het Stedelijk Museum.
.
Ik woon in een verlichte straat,
een bovenhuis, op toekomst ingericht,
vergeet ik thuiskomst en dat weet ik.
Hier.
.
Weesgedichten
Raampoëzie
.
Van 26 januari tot en met 1 februari 2023 is het weer Poëzieweek. Tijdens deze week staat poëzie extra in het zonnetje. De Poëzieweek wordt gevierd in Vlaanderen en in Nederland en ik heb weleens het idee dat het in Vlaanderen meer leeft dan hier in Nederland. Sinds de CPNB (die de propaganda voor het Nederlandse boek in ons land verzorgt) af is gestapt van het promoten van themaweken, zijn er allerlei kleinere en minder draagkrachtige organisaties in het gat gesprongen (anders zou de Poëzieweek al lang een stille dood zijn gestorven, hulde dus voor deze organisaties) maar echt het verschil maken blijkt toch moeilijker dan gedacht.
In Vlaanderen lijkt de organisatie van de Poëzieweek een minder groot probleem. Zo is het aantal acties en activiteiten groot en weet men partijen aan zich te binden. Zo ook in het jaar 2023, getuige bijvoorbeeld het initiatief Weesgedichten.
Hoe werkt Weesgedichten? De bibliotheken in Vlaanderen en Brussel bieden dit project aan met als basis: Laagdrempelige activiteit, gedichten in de openbare ruimte (namelijk bij een ieder die dit wil op het raam van een woning, winkel of bedrijf, rechtstreekse betaling aan de dichters en een innige samenwerking met het Poëziecentrum in Gent. Dichter Maud Vanhauwaert is de meter (de vrouwelijke variant van de peetvader) van dit project, zij schreef het themagedicht. Als bibliotheek kun je een pakket kopen van gedichten (25,50 of 100) en je betaald daar een vaste prijs voor. Die gedichten zijn dan te adopteren. Elk gedicht eenmaal. Je kunt je bij een bibliotheek aanmelden voor zo’n gedicht, de bibliotheek zorgt ervoor dat dat gedicht met een acrylstift bij jou op je raam wordt aangebracht.
Op deze manier komen er honderden gedichten bij in de openbare ruimte. Wordt poëzie dichterbij de mensen gebracht en komt er daardoor meer aandacht voor poëzie en dichters. Op de website van Weesgedichten staan de 100 gedichten en dichters te lezen. Een bont gezelschap van Vlaamse en Nederlandse dichters. Neem vooral eens een kijkje.
Omdat we in Nederland niet kunnen deelnemen aan deze actie lijkt het me een heel goed idee om zelf als individuele poëzieliefhebbers aan de gang te gaan met dit idee. Schrijf je zelf poëzie of ken je een dichter, vraag dan of je een gedicht van hem of haar mag gebruiken en schrijf deze zelf met een acrylstift op een raam. Wie weet als we dit massaal doen, dat we volgend jaar kunnen aansluiten bij Weesgedicht.
Uit de 100 gedichten die op de website van Weesgedicht staan, wil ik graag het gedicht ‘Vuurtoren’ van Astrid Arns hier delen.
.
Vuurtoren
.
Ik loop met mijn dochter door de slapende straat.
.
Het zwart sluit elke toegang af, ze vraagt
Waar zijn bloemen goed voor als vruchten niet rijpen?
.
Ik zwijg, de nacht wordt groter door de bliksem.
.
Ik dacht dat ik op alles een antwoord kon geven,
seinen als een vuurtoren aan een verre kust.
.
Maar meer dan me voor haar bewaren kan ik niet.
.
Brief aan de stem van sir Paul
Ingmar Heytze
.
In 2023 mag ik plaatsnemen in de vakjury van de AMAI awards samen met onder andere Kluun, Maud Vanhauwaert en Ingmar Heytze (1970). Die laatste volg ik al heel lang als dichter en waardeer ik zeer. Zijn laatste bundel ‘Met wat geluk’ is net uit en er staan weer een groot aantal prachtige gedichten. wat ik zo bijzonder vind aan de poëzie van Ingmar Heytze is zijn bijzondere kijk op de wereld, zijn creativiteit en vooral de manier waarop hij dit verwoord in zijn poëzie waar naast veel ernst ook heel veel plezier en humor zit.
Zoals veel mensen zit ik in allerlei Whatsappgroepen. Van sommige weet ik niet eens meer waarom, die leiden een zieltogend bestaan, maar andere zijn springlevend en worden dagelijks gevuld door de deelnemers. In één van die groepen deelt een vriend Bart meer dan regelmatig de meest absurde en oninteressante weetje over Paul McCartney, door de andere al omgedoopt tot Sir P. of zelfs Zeur P.
Afgelopen week deelde ik een gedicht van Wim Brands over Elvis Presley . Op Facebook, waar dit bericht werd gedeeld verscheen onmiddellijk de vraag van hem of er niet ook een gedicht over Paul is waarop ik resoluut met Nee! antwoordde. Ik moet echter op mijn antwoord terugkomen. In zijn laatste bundel ‘Met wat geluk’ heeft Ingmar Heytze namelijk het gedicht ‘Brief aan de stem van Sir Paul’ opgenomen. Hij heeft meer mededogen in zijn gedicht dan mijn vriend tegemoet kan zien in onze Whatsappgroep, dus speciaal voor hem, maar zeker ook voor jullie dit gedicht.
.
Brief aan de stem van Sir Paul
.
De muren komen op je af als de vuilstort van de Death Star.
Steeds minder bereik, steeds meer volume op zijn oren
om te horen waar je in het liedje bent – misschien verbaasd
dat jullie nog bestaan en dat er schoonheid huist in die ruïne,
het dak waarop hij stond te zingen ligt al bijna op de grond,
een wirwar van stemband die van oude spoelen stroomt.
Jij kent zijn refreinen, hij zingt alsof je alles wat je kon
nog altijd kan. Zo moet het blijven. Stop niet te vroeg, stop
steeds te laat. Kraai door als een baby met ouderdomsvlekken,
een, twee, bijna drie levens over de datum voor een rockster.
Wat dan nog? Klink op zolang zijn hart nog slaat.
.
AMAI awards 2023
Jaarlijkse verkiezing
.
Al een aantal keer heb ik geschreven over de AMAI Awards en de winnaar van de award voor gedichten in 2022. De AMAI (Alle Monden Award Instagram) kiest jaarlijks het beste gedicht, quote, Spoken Word en meest favoriete dichtersaccount van Instagram. Dit jaar (de 2023) editie ben ik gevraagd zitting te nemen in de Vakjury (gedichten en quotes) samen met dichters Maud Vanhauwaert, Ingmar Heytze en Derek Otte, Trouw journalist Nienke Schipper en winnaar van het beste gedicht 2022 Christianne Scholtens.
Je deelname inzenden kan vanaf 15 december 2022 tot en met 15 januari 2023 (lees hoe op de website van AMAI ). Op 28 januari 2023 wordt de longlist bekend gemaakt en kan er gestemd worden (tot en met 28 februari 2023) voor de publieksprijs. De bekendmaking van de prijswinnaars zal plaats vinden op zaterdag 25 maart in het Parktheater in Eindhoven. Tijdens de bekendmaking zullen er 10 verschillende optredens plaats vinden. Kaarten kunnen nu al besteld worden via de website van AMAI.
In 2021 kreeg dichter en illustrator Meliza de Vries de prijs voor het winnende gedicht. Daarom, ter inspiratie en als voorbeeld hier een, al wat ouder, gedicht van haar hand.
.
de laatste keer dat ik mijn moeder zag
er stonden drie huizen in het dorpje,
die door de moesson naar het zuiden dreven.
.
ergens vielen bananen uit hun tros.
een paar mensen schepten wegen om mij heen,
ik had geen idee uit welk huis zij kwamen.
.
ik vroeg mij af
hoe zij deze dag wilden onthouden,
niemand had een camera in de hand.
.
Dit straatje
Idwer de la Parra
.
In 2016 debuteerde Idwer de la Parra (1977) met de bundel ‘Grond’ waar hij meteen twee prijzen voor ontving; de Poëziedebuutprijs en de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs. Hij publiceerde in Revisor en won in 2015 de Vondel CS-poëzieprijs met zijn gedicht ‘Kom terug’. Hij studeerde aan de kunstacademie en aan de toneelschool en is werkzaam als kruidenteler en tuinman. In 2023 wordt zijn nieuwe bundel verwacht getiteld ‘Vlerk’.
In het laatste nummer van de Poëziekrant is het gedicht ‘Dit straatje’ opgenomen en dat wil ik hier graag met jullie delen.
.
Dit straatje
.
Een kromme, een met leien in luwtes bemoste,
met soms een wanhopig verdomme dat verder
.
dan spouwloze muren draagt, de wind wordt
tot buigen bewogen, de zangklok door meeuwen
.
bevangen, de schemer gejaagd, een aan het licht
komen krakken, verzonken kasseien en
.
stoepranden uit hun verband geraakt – de enige
pijler, de zadelpen, roest, het laatste principe,
.
de liefde, verwoest – maar ach, wat ik al eerder al
zag, op de resten zal vast wel iets groeien.
.
MUG #14 is uit!
Metamorfosen
.
Het leukste, kleinste maar meest eigenzinnige poëziemagazine van de lage landen publiceert haar 14e editie met als richting ‘Metamorfosen’. In editie 14 kun je gedichten lezen van Monica Boschman, Hein van der Schoot en de Vlaamse dichter Steven Van Der Heyden van wie in februari 2023 een nieuwe bundel ‘Filigraan’ verschijnt bij uitgeverij P.
Het artwork wordt dit keer verzorgd door tattookunstenaar Sophie van der Waard (swaard_ op Instagram). Met een voorwoord van Marie-Anne en een nieuwe Luule, dit keer van onze grafisch vormgever Bart.
De nieuwe MUGzine is natuurlijk gratis digitaal te lezen op de website maar steeds meer liefhebbers kiezen ervoor MUGzine ook op papier te ontvangen en worden donateur. Vanaf € 20,- ontvang je een jaar lang elke MUGzine op papier thuis. Dat is ruim 80 pagina’s poëzie van bekende dichters en aanstormende talenten plus het werk van kunstenaars uit verschillende disciplines.
Om Steven Van Der Heyden alvast een extra steuntje in de rug te geven hier het gedicht van zijn hand getiteld ‘Karkasgroei’ (staat niet in de MUGzine).
.
Karkasgroei
.
Amper schoongelikt door de moedertong
raak ik gescheiden op zoek naar groei in
het grensgebied tussen geboorte en slacht
.
De beslotenheid van plastic wanden
houdt me op mijn plaats, geen weide-uitloop
maar een cel van slechte smaak
.
Opgefokt met kunstmelk kan ik me geen houding geven
de vlekken als eilanden op mijn vacht
verdwaalde puzzelstukken op zoek naar een geheel
.
Hier word ik vlees aan de haak
.
ZICHTBAAR ALLEEN 