Site-archief
Dichter over dichter
William Carlos Williams
.
De meeste dichters kennen veel andere dichters. Hun netwerk is vaak groot. Hierdoor komt het met enige regelmaat voor dat er een gedicht voor of over een andere dichter wordt geschreven. Maar het komt ook voor dat dichters schrijven over een dichter die wordt bewonderd of in dit geval over een dichter die is overleden. In de bundel ‘Bernlef voorgoed gedichten 1960 – 2010’ van dichter, schrijver J. Bernlef staat het gedicht ‘In memoriam William Carlos Williams’.
William Carlos Williams (1883 – 1963) is een van de belangrijke Amerikaanse dichters van de eerste helft van de 20e eeuw. Williams ontwikkelde een duidelijk idee van waaruit hij zijn gedichten schreef. Hij wilde naar een typisch Amerikaanse poëzie: uitgaand van de Amerikaanse taal en zich baserend op het alledaagse leven in Amerika. Williams wilde een heel directe poëzie die aansloot bij de werkelijkheid zoals ze is, en hij had dan ook een afkeer van het gebruik van metaforen en symbolisme in poëzie. De invloed van Williams als dichter groeide langzaam in de jaren ’20 en ’30. In de jaren ’50 ontstond een heel nieuwe belangstelling voor Williams toen hij door dichters van de Beat Generation, zoals Allen Ginsberg, speciale waardering kreeg.
.
In memoriam William Carlos Williams
.
Bergamo
Bernlef
.
Uit de bundel ‘Achter de rug’ Gedichten 1960 – 1990 uit 1997 komt het vakantiegedicht ‘Bergamo’ van de dichter Bernlef.
.
Bergamo
.
Tijd schampt langs de kabelbaan
blijft een seconde in mijn horloge hangen
stort zich dan naar beneden
.
Kerken en kloosters vol bekenden
murmelend in de goten
schaterend in de afvoerpijpen om ons heen
.
Zo verlaten worden wij dat het telefoonnummer
waaronder wij ze kunnen bellen
op de muur verschijnt
.
Gelukkig is de telefoon defect
gelukkig werkt het espressoapparaat
twee kopjes, twee bitterzwarte ogen
.
Wij drinken de duisternis tot op de bodem uit
en kruipen dan als een spin traag naar zijn buit
terug langs de draad naar het hart van het dal.
.
Sonny Rollins in Londen
Bernlef
.
Sonny Rollins (1930) is één van de laatste jazz legendes die nog in leven is. Hij begon op zijn elfde, en speelde al voor zijn twintigste samen met Thelonious Monk. Tegenwoordig toert hij nog en neemt hij nog albums op. Generatiegenoten met wie hij opnamen maakte en die hij inmiddels overleefd heeft, zijn onder anderen John Coltrane, Miles Davis en Art Blakey. Rollins staat bekend om zijn krachtige sound die hij onder meer aan zijn circulaire ademhalingstechniek en het gebruik van een heel open mondstuk te danken heeft.
Poëzie en Jazz is al lang een gelukkige combinatie gebleken (denk aan dichters als Remco Campert, Jules Deelder etc.). Ook schrijver, dichter J. Bernlef schreef over jazz in zijn gedichten. Bernlef debuteerde in 1959 met de poëziebundel ‘Kokkels’ in de hoogtijdagen van de Jazz.
In de bundel ‘Gedichten 1960 – 1990’ staat het gedicht ‘Sonny Rollins in Londen’ te lezen.
.
Sonny Rollins in Londen
.
begon met een blues
die geen blues bleek te zijn
maar zich ontspon tot Melancholy Baby
rookgordijn slechts voor de volgende song
Skylark verbleekt via Polkadots and Moonbeams
als een schaduw verdwijnend in glas
The song is You;
het publiek wordt zichtbaar
applaudisseert.
.
Een typische truc
niet de midvoor met de bal
maar de keeper
zich krabbend achter het oor
valt mij op
de man bij het scorebord
die zich even vergist en
de thuisclub het doelpunt wil geven
is voor mij van belang;
de uitslag is nieuws
en geen poëzie
.
De wetten van het mes
zijn niet die van het woord
verlengstuk van het oog
waardoor het zichtbare
onzichtbaar wordt
d.w.z. u denkt de blues
maar het woord, het lied
bent u zelf.
.
Met dank aan Wikipedia.
Rock ‘n’ Roll
Klinkende gedichten
.
In 2002 stelde Vrouwkje Tuinman en Ingmar Heytze de bundel ‘Rock ‘n’ Roll klinkende gedichten’ samen. Deze bundel staat bol van gedichten over het volle (nacht)leven en alle muziek die daarbij hoort: Rock ‘n’ roll, jazz, blues en dergelijke.
Wat mag je verwachten als je deze bundel leest? Uiteraard Jules Deelder, Simon Vinkenoog en Tom Lanoye maar ook Huub van der Lubbe, Serge van Duijnhoven en Daniël Dee maar ook onverwachte dichters als Anna Enquist, Gerrit Achterberg en Maria Barnas. Veel jazz maar ook rap en punk.
Ik heb gekozen voor een gedicht van Bernlef, ook niet meteen een dichter die ik hier zou verwachten. Het gedicht is getiteld ‘Kurtág’ en gaat over een Hongaars componist van hedendaagse klassieke muziek György Kurtág. Concentratie en spontaniteit vormen belangrijke constanten in de toonspraak van Kurtág. Het gedicht verscheen oorspronkelijk in ‘Dietsche Warande & Belfort’ uit juni 2002.
.
Kurtág
.
Muur van muziek
vol kieren en gleuven
waaruit soms woorden ontsnappen
.
Korte boodschappen
van volstrekt wanhopigen
signalen naar een vergeten heelal
.
Muur die twee werelden scheidt
het tumult ervoor, de stilte erachter
daar tussen ingemetseld de kus.
.
Koppig
Mustafa Stitou
.
Stitou (1974) werd geboren in Marokko en groeide op in Lelystad. Hij studeerde geschiedenis en filosofie. Dankzij Remco Campert stond hij in 1994 op Poetry International. In datzelfde jaar werd zijn debuutbundel ‘Mijn vormen’ genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs. Op uitnodiging van het Nationaal Comité 4 en 5 mei schreef hij in 1999 een gedicht dat op 4 mei werd voorgedragen.
Hij won in 2004 de prestigieuze VSB Poëzieprijs voor zijn derde bundel ‘Varkensroze ansichten’ evenals de Jan Campert-prijs. Op het Gedichtenbal 2009 werd bekendgemaakt dat Stitou de nieuwe Stadsdichter van Amsterdam werd als opvolger van Robert Anker. Dit was hij tot 18 mei 2010, F. Starik nam daarna het stokje over.
Uit ‘Mijn gedichten’ het gedicht ‘Koppig’ dat doet denken aan de neo-dadaïstische procedés die J. Bernlef en K. Schippers in ‘Barbarber’ in de jaren zestig al toepasten maar ook aan het werk van Vaandrager en Armando uit diezelfde periode.
.
Koppig
.
– En, wat zien we?
– Een konijn natuurlijk!
– Een konijn. En?
– En? Ik zie een konijn.
– En tegelijkertijd een…?
– Konijn zeg ik toch!
– Eend.
– Eend?
– Oren snavel zie je wel?
– Ik zie alleen een konijn.
– En een eend.
– Een konijn!
– Eend!
– Konijn
Konijn, konijn, konijn!
.
Met dank aan Wikipedia
Tweedst
J. Bernlef (1937 – 2012)
.
J. Bernlef is het pseudoniem voor Hendrik Jan Marsman. Bernlef was schrijver, dichter en vertaler. Ik kende hem vooral als schrijver maar van de meer dan ruim 80 boeken en bundels die van hem bij leven zijn uitgegeven zijn er 25 met poëzie. Bernlef debuteerde in 1959 met de gedichtenbundel ‘Kokkels’. Vanaf 2002 publiceerde hij onder het pseudoniem Bernlef (zonder de initiaal J.), soms als Henk Bernlef (hij heeft eerder vertalingen gemaakt als Jan Bernlef).
Bernlef ontving tijdens zijn leven vele literaire prijzen als de Reina Prinsen Geerligsprijs voor ‘Kokkels’ (1959), de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre (1984) en de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre (1994).
In 1988 verscheen bij Querido de verzamelbundel ‘Gedichten 1970 – 1980’.
Uit deze bundel het gedicht ‘De kunst om tweedst te zijn’ (Voor het eerst gepubliceerd in de bundel ‘Stilleven’ uit 1979).
.
De kunst om tweedst te zijn
.
Net achter de leider de zijweg ingeglipt
(die hij niet had gezien)
en zo de bessestruik ontdekt
.
Goed, ze smaken bitter maar
aan alles wen je op den duur
.
Kleine, harde bessen, zuur
maar zoet smakend naast het
al half vergane lijk van de leider.
.
Bernlef als dichter
Bernlef (1937 – 2012)
.
Afgelopen maandag op 29 oktober overleed de schrijver/dichter/vertaler Bernlef (pseudoniem van Hendrik Jan Marsman). Hoewel Bernlef bij het grote publiek vooral bekend is van zijn roman Hersenschimmen is zijn werk als dichter minder bekend. Toch zijn de gedichten van Bernlef zeer bijzonder. Hieronder een toepasselijk gedicht uit de bundel ‘Vreemde wil’ uit 1994.
.
Prachtig
Beroemd maar dood vroeg hij: en
wat bleef er van mij over?
Ik wees op een losse regel
een uit zijn verband gerukt citaat
meestal toegeschreven aan een ander.
Voetafdruk op een verlaten strand
vol lege, uitgewoonde schelpen.
Prachtig is de onsterfelijkheid
maar wat doen wij in de tussentijd?
Met dank aan gedichten.nl
ZICHTBAAR ALLEEN 