Site-archief
Geheim
Pierre Reverdy
.
De Franse dichter Pierre Reverdy (1889 – 1960) had veel invloed op (surrealistische) schilders uit zijn tijd. Hij was bevriend met grote namen als Guillaume Apollinaire, Louis Aragon, Georges Braque, André Breton, Juan Gris en Pablo Picasso.
Reverdy speelde hij een belangrijke rol tijdens de tweede wereldoorlog in het Franse verzet tegen de Duitse bezetter. Dit terwijl de liefde van zijn leven Coco Chanel, met wie hij een relatie had tussen 1921 en 1926, juist met de bezettende nazi’s samenwerkte.
Het gedicht ‘Geheim’ is afkomstig uit de bundel ‘Een boek van wondere dingen’ uit 2018 en werd uitgegeven door Amnesty International en uitgeverij De Geus. Het gedicht is vertaald door Elisabeth Leijnse en genomen van de website poemes.co/pierre-reverdy.
.
Geheim
.
De lege stolp
De dode vogels
In het huis waar alles sluimert
Negen uur
.
De aarde houdt zich onbeweeglijk
.
Kan het zijn dat iemand zucht
Kan het zijn dat bomen glimlachen
.
Het water beeft op het puntje van elk blad
Een wolk doorkruist de nacht
.
Voor de deur zingt een man
.
Het raam gaat geluidloos open
.
Reverdy geschilderd door Modigliani.
Een vrouw beminnen
Ed. Hoornik
.
Omdat de vakantie niet zonder liefdesgedichten kan koos ik voor vandaag een gedicht van Ed. Hoornik (1910-1970) uit zijn bundel ‘Het menselijk bestaan’ uit 1952 getiteld ‘Een vrouw beminnen’.
.
Een vrouw beminnen
.
Een vrouw beminnen is de dood ontkomen,
weggerukt worden uit dit aards bestaan,
als bliksems in elkanders zielen slaan,
tezamen liggen, luisteren en dromen,
meewiegen met de nachtelijke bomen,
elkander kussen en elkander slaan,
elkaar een oogwenk naar het leven staan,
ondergaan en verwonderd bovenkomen.
.
‘Slaap je al?’ vraag ik, maar zij antwoordt niet;
woordeloos liggen we aan elkaar te denken:
twee zielen tot de rand toe vol verdriet.
.
Ver weg de wereld, die ons niet kan krenken,
vlakbij de sterren, die betoovrend wenken.
’t Is of ik dood ben en haar achterliet.
.
Poste Restante
Ellen Warmond
.
In vakantietijd wil ik nog wel eens een ansichtkaart versturen (noem me ouderwets) omdat ik weet dat een kaartje altijd wordt gewaardeerd. Als een kaart of een poststuk vroeger niet bezorgd kon worden dan werd zo’n poststuk bewaard op het postkantoor tot de geadresseerde het kwam ophalen. Dat werd Poste Restante genoemd. Een term die door de manier van post versturen (steeds meer digitaal of, wanneer de geadresseerde niet thuis is via de buren of een afhaalpunt) uit dreigt te sterven.
In 1979 schreef dichter Ellen Warmond (1930 – 2011) nog een gedicht met de titel Poste Restante in haar bundel ‘Tegenspeler tijd’ Een keuze uit de gedichten.
.
Poste Restante
.
Geen enkel woord
geen enkel gedicht
is hier tegen bestand mijn handen
verzenden onbestelbare
telegrammen medeleven
loketten stilte gaan
tussen ons dicht het is
bijna niet langer te dragen
.
in de vitrine van je ogen ligt
de brief die nooit werd afgehaald
vanavond weer ter inzage
.
Dichters
Ed. Hoornik
.
In het literaire tijdschrift Maatstaf, 11 (1953/1954) nr 4/5 werd het gedicht ‘Dichters’ van dichter Ed. Hoornik (1910-1970) gepubliceerd. Het gedicht staat ook in de bundel ‘Verzamelde gedichten’ uit 1972.
.
Dichters
.
Wat ik aanvankelijk verbeelding waande
wordt werkelijkheid wanneer we samengaan:
er is in hem en mij hetzelfde gaande,
elk volgend ogenblik kan het ontstaan.
.
De wegen die wij door de bergen baanden,
blijven in ons hun lange bochten slaan;
hoogten en diepten zijn of zijn aanstaande
en vinden in een vers hun voortbestaan.
.
Wij willen het alleen nog niet bekennen:
onder de spitse hoeden van de dennen
lopen wij somtijds woordlijk in elkaar.
.
Er ritselt iets, er gaat iets aan het rennen
vlak voor ons uit, een lint of kinderhaar.
Wij worden allebei tovenaar.
.
Olympische spelen
Veldloop
.
Zeer binnenkort gaan de Olympische Spelen van Tokyo van start. De veldloop voor vrouwen zal daar niet te zien zijn, de veldloop is geen officiële olympische sport. Er zijn krachten bezig om de veldloop weer een olympische sport te maken. In de aanloop daarnaar toe (men hoopt in 2024 de sport weer op het programma te krijgen van de OS) een gedicht uit de light verse bundel ‘Atletische verzen’ uit 2007, geschreven door Ivo de Wijs en Theo Danes.
Het betreft hier het gedicht ‘Veldloop (vrouwen) van Ivo de Wijs. Het gedicht gaat over Lornah Kiplagat (1974), van oorsprong Keniaanse atlete die sinds 2003 voor Nederland uitkomt op dit onderdeel.
.
Veldloop (vrouwen)
.
Wat zie je als je onverhoopt
De hele race als tweede loopt?
Dan zie je voor je op het pad
Het gat van Lornah Kiplagat.
.
Waarna de pers nog ‘ns komt vragen:
‘Had Lornah weer een gat geslagen?’
.
De actrice
Simon Carmiggelt
.
Vele wat oudere mensen zullen schrijver en journalist Simon Carmiggelt (1913 – 1987) kennen als de schrijver van Kronkels. Een groot aantal van hen zal ook weten dat Carmiggelt actief was als dichter. Eerst onder het pseudoniem Karel Bralleput en later onder zijn eigen naam. Uit de bundel ‘Het jammerhout’ dat voor het eerst werd gepubliceerd in 1948 komt het gedicht ‘De puber’.
.
De puber
.
Ik ben verliefder dan ik zeg.
Als onheil drukt het op mijn maag.
Ik kus haar – ja, dat doe ik graag.
Maar eig’lijk wil ik ook wel weg.
.
Want geurig is de eenzaamheid.
O – ’s avonds zwerven in haar straat
en vrezen dat ze met een ander gaat…
Als ‘k aanbel, sterft die heerlijkheid.
.
Soms is er twist, omdat ze zei:
‘Vandaag heb ‘k niet aan je gedacht.’
Wrange confessie! Een doorwaakte nacht
scheidt ons van de verzoeningshuilpartij.
.
Daat staat Oom Karel. Hij lacht zuur
en zegt: ‘die kinderen zijn gek.
Capitulantje met je varkensnek,
hoed af – dit is de liefde puur.
.
De vakantie voorbij
Driek van Wissen
.
Nu de vakantie voorbij is en heel veel mensen een andere vakantie hebben gehad dan ze misschien van te voren gedacht hadden, is het tijd voor een terugblik op de vakantie van één van Nederlands bekendste light verse dichters en voormalig dichter des vaderlands Driek van Wissen (1943 – 2010). In de bundel ‘De volle mep’ Gedichten 1978-1987, zijn drie eerdere bundels van Van Wissen opgenomen, te weten ‘Het mooiste meisje van de klas’, ‘Meisjesgenade’ en ‘De badman heeft gelijk’. In deze bundel staat onder andere het gedicht ‘Vakantiebericht’ een terugblik op een vakantie in Portugal, een terugblik die voor veel mensen dit jaar waarschijnlijk bekend voorkomt (maar dan niet in Portugal) als zoete pleister op de wonde.
.
Vakantiebericht
.
Wij dronken, onderweg in Portugal,
per dag tenminste één fles Vinho Verde,
maar meestal twee en doorgaans nog een derde,
want drie is toch zo’n heerlijk rond getal.
.
En daar wij dan pas werk’lijk dorstig werden
werd nummer vier besteld als spoedgeval-
‘of is dit nu ons vijfde flesje al?’
bracht een van ons, de tel kwijt, dan te berde.
.
U raadt het al – daarna kwam nummer zes
en dikwijls is het daarbij niet gebleven;
wij meden bijgelovig nummer zeven
en namen maar meteen een achtste fles.
.
Ja de vakantie was een groot succes:
In Portugal valt heel wat te beleven!
.
De doden lachen in hun vuistje
Delphine Lecompte
.
Zowel op de achterflap van de bundel ‘Verzonnen prooi’ als in recensies lees ik dat Delphine Lecompte de ‘redding van de Vlaamse poëzie’ is. Waarom wordt nergens uitgelegd en eerlijk gezegd denk ik dat het een marketingtruc is van de uitgeverij. Hoezo redding? was de Vlaamse poëzie dan op sterven na dood? Dat lijkt me niet. Ik ken vele geweldige ervaren dichters en aankomende poëzietalenten die het tegendeel bewijzen. Desalniettemin is de bundel van Lecompte verfrissend om te lezen.
Wat ik wel bijzonder vind is dat deze bundel uit 2010 in uitgegeven is door uitgeverij De Contrabas (Utrecht/Leeuwarden). Voor de redder van de Vlaamse poëzie zou je eerder een Vlaamse uitgeverij verwachten. Lezend in deze bundel werd mijn aandacht meteen getrokken door de titel van het gedicht ‘De doden lachen in hun vuistje’ en ik werd niet teleurgesteld. Daarom hier dit gedicht.
.
De doden lachen in hun vuistje
.
De oude kruisboogschutter eet een hamburger, met beide handen
Klamp ik me vast aan zijn broek die glinstert van versletenheid
Er valt geen kwak ketchup op mijn linkerwang zoals bloed
Je kunt dat niet afdwingen of ensceneren, we zijn wel degelijk in rouw.
.
In de wachtzaal van het mortuarium hangt een gedicht
Het slaat nergens op, toch alleszins niet op een vriend
die door zijn zoon is omgebracht met een ivoren slagtand
in een Cyrillisch buitenland waar ze rivalen in diepvriesmaaltijden waren.
.
De oude kruisboogschutter vraagt zich af of het blasfemisch is
te willen neuken in de wachtzaal van een mortuarium
Integendeel, zeg ik en doe mijn schoenen alvast uit
Maar dan komt de verantwoordelijke van het dodenhuis
Hij is niet vaal en hij is niet mager, hij lijkt op een behaagzieke dolfijn
Dan kijkt hij naar mijn voeten en hij denkt: het is een teken van respect.
.
Holland
E.J. Potgieter
.
Vakantie in eigen land is thuis blijven of naar een ander deel van het land reizen. Afhankelijk van waar je woont is Holland het een of het ander. Dichter Potgieter(1808 – 1878) schreef eeen gedicht over Holland. Ik nam het over uit de bundel ‘Geliefde gedichten die iedereen kent maar niet kan vinden’ gekozen en ingeleid door Wim Zaal uit 1972.
.
Holland
.
Graauw is uw hemel en stormig uw strand,
Naakt zijn uw duinen en effen uw velden,
U schiep natuur met een stiefmoeders hand, –
Toch heb ik innig u lief, o mijn Land!
.
Al wat gij zijt, is der Vaderen werk;
Uit een moeras wrocht de vlijt van die helden,
Beide de zee en den dwing’land te sterk
Vrijheid een’ tempel en Godsvrucht een kerk.
.
Blijf, wat gij waart, toen ge blonkt als een bloem:
Zorg, dat Europa den zetel der orde,
Dat de verdrukte zijn wijkplaats u noem’,
Land mijner Vad’ren, mijn lust en mijn roem!
.
En wat de donkere toekomst bewaart,
Wat uit haar zwangere wolken ook worde,
Lauw’ren behooren aan ’t vleklooze zwaard,
Land, eens het vrijst’ en gezegendst’ der aard’.
.
Het reisplan
Jan de Bas
.
Elke vakantie, elke reis heeft een reisplan nodig. In 2002 publiceerde dichter Jan de Bas de bundel ‘Dat zijn zo de dingen waar het hier om gaat’. In deze bundel staat het gedicht ‘Het reisplan’. Lees dit gedicht en je weet hoe het zit.
.
Het reisplan
.
Dit, het plan te hebben om,
het ten uitvoer willen brengen,
het uitstellen vanwege,
het bijstellen omdat.
Je weet maar nooit.
Het overboord gooien
ergens halverwege,
want er staat geschreven:
‘Wie veel leest,
heeft veel gereisd.’
Hier een foto van maken
in woorden.
De foto bekijken en dan
denken: ‘ja, kom,
laten we gaan reizen.’
.
ZICHTBAAR ALLEEN 