Site-archief
Ballade aan de maan
Theo van Ameide
.
Theo van Ameide is het pseudoniem van Johan Hendrik Labberton. Labberton was een Nederlands jurist, dichter en essayist (1877 – 1955), geboren in Ameide (wat zijn pseudoniem verklaart).
Hij publiceerde een bundel gedichten onder de titel ‘Lof der wijsheid’ (1906), poëzie die eerder verscheen in het tijdschrift ‘De Beweging’. In dat tijdschrift nam hij deel aan de discussie over ‘bezielde retoriek’ met bijdragen waarin hij pleitte voor ‘een nieuwe rethoriek’ (1913), een herstel van de ‘oude’ beelden en metaforen, mits doorvoeld en natuurlijk toegepast. In 1912 verscheen zijn tot dan toe verschenen poëzie in ‘Verzamelde gedichten: 1906-1912’.
Pas in 1941 verscheen opnieuw poëzie van hem met het langere gedicht ‘Eeuwige lente’, in 1950 gevolgd door ‘Aarde en hemel: een gedicht’. De poëzie van Theo van Ameide heeft een filosofische strekking en is geschreven in een verheven retorische stijl.
.
Ballade aan de maan
.
Wij zijn te zamen maar alleen,
mijn bleke liefde, en over tijden
en ruimten gaat mijn mijmring heen
met u door lege luchten glijden;
daar kan geen tegenstand ons beiden;
gij ziet mij van de hemel aan,
als vroeg gij: waarom al dit lijden?
….Zwijg stil, zwijg stil, mevrouw de maan.
.
Ik ben maar liefst met u getweên,
gij zijt althans niet van de blijden,
gij kunt begrijpen, dat ik ween,
wen gij uw tere glans gaat breiden
en dromen weeft om dorre heiden,
een parel tovert in een traan….
Gij zoudt mij willen leeds bevrijden?
….Zwijg stil, zwijg stil, mevrouw de maan.
.
Hoe dikwijls, ach, hoe dikwijls scheen
mijn wezen ook, van de aard gescheiden,
niets, niets te blijven dan alleen
een oog dat schouwde, een oog dat – schreide….
.
Mijn arm verlangen, dat bij zijden
verheven machteloos blijft staan,
heet gij vergeten, heet gij mijden?
….Zwijg stil, zwijg stil, mevrouw de maan.
.
Ook gij….toch moet ik U benijden:
gij drijft, een glimlach, rond uw baan….
Begeer ik ook zo stil te weiden?
….Zwijg stil, zwijg stil, mevrouw de maan.
.
Verschenen in ‘De Beweging’ in 1912.
.
Aleksander Jerjomenko
Russisch dichter
.
Aleksander Jerjomenko (1950) werd geboren in de Altaj (een deelrepubliek van Rusland, grenzend aan China, Mongolië en Kazachstan, ook wel het Tibet van Rusland genoemd). Voordat hij ging studeren aan een literatuurinstituut werkte hij als matroos op een vissersschip.
De poëzie van Jerjomenko is typisch postmodernistisch. satire, parodie en veel citaten uit andermans werk waaronder dat van klassieke dichters. Hij behoort tot de ‘metametaforisten’
.
Heer, wijs mij naar de bioscoop de weg,
en geef mij dan frambozenjam te eten.
Al wat wij denken is allang gezegd;
wij kunnen slechts herhalen wat wij weten.
.
Zoals een dichter, door zijn tijd vergeten,
een zei toen hij een kaartje had gelegd:
naar delingregels worden wij gespleten,
dus ruk mijn tong maar uit – het geeft niet echt!
.
De regen zal over de hele breedte
van je gedichten voor je exegeten
accenten zetten. ’t Weer is buiten slecht.
.
Hier wordt elk gen voor wat genie wil heten
steeds aan het aantal botsingen gemeten.
Ook dat was lang gelden al gezegd.
.
Met dank aan Spiegel van de Russische poëzie
Ben Cami
(Bijna) vergeten dichters
.
In de categorie vandaag de (bijna) vergeten dichter Ben Cami (1920 – 2004). Ben Cami werd in Engeland geboren maar verhuisde al heel snel met zijn ouders naar België. Na zijn opleiding tot regent Germaanse talen in Gent, was hij tot aan zijn pensioen in 1975 werkzaam als leraar in o.a. Lennik en Geraardsbergen. Via Louis Paul Boon, die bij hem in de klas zat, kwam hij in contact met Jan Walravens (belangrijk in Vlaanderen als literair theoreticus en belangrijk voor het doordringen van het existentialisme in Vlaanderen). In 1938 (Ben moest nog 18 worden) wordt het gedicht ‘Het menschdom marscheert’ onder pseudoniem (Johan Benth) gepubliceerd in de literaire rubriek van het Socialistische dagblad Vooruit.
Na zijn studie Germaanse talen is Cami tot 1975 leraar aan verschillende rijksscholen. Hij was vervolgens een van de oprichters van het experimentele Vlaamse tijdschrift Tijd en Mens. Hij zat in de redactie met onder andere Louis Paul Boon, Jan Walravens en Hugo Claus. In 1950 debuteerde Cami met de poëziebundel ‘In de tijd verloren’, waarna hij diverse werken uitbracht met daarin een boodschap van protest. Cami schreef overwegend poëzie, maar ook aforismen en korte verhalen.
.
Dertig seconden voor je hart stilviel Dertig seconden voor je hart stilvielSprak je, dacht je, en waar sterf je nu,
Waar zwerft
Het onomschrijfbare dat je nu bent? Welke agonie leeft nu stom
In je dode tong en lip?
Je wil ons horen,
Je wil ons zien. Ik neem je bijna koude hand.
Als je me voelt, ben ik ijs
Tegen het ijs van je eenzaamheid. .
Uit: Ten Westen van Eeden uit 1998
.
Met dank aan Wikipedia en Schrijversgewijs.be
Vlakbij je hart
Harriet Laurey
.
In de categorie (bijna) vergeten dichters vandaag Harriet Laurey. Harriet werd in 1924 in Eindhoven geboren. Zij is vooral bekend geworden als schrijfster en vertaalster van sprookjesachtige kinderboeken voor jonge kinderen.
Als dichteres debuteerde Laurey in 1945 met het gedicht ‘Laatste gebed’ in De Nieuwe Eeuw. Snel volgden meer gedichten en zij werd enkele jaren redactrice van het tijdschrift Roeping en medewerkster van Nieuwe Stemmen. Haar eerste zelfstandige publicatie is een kleine cyclus liefdeslyriek die in 1950 verscheen onder de titel Voorland.
De bundel ‘Triple alliantie’ verscheen ongedateerd (in 1951) bij Uitgeverij Helmond en bevat behalve van Harriet Laurey ook gedichten van Lou Vleugelhof en Frans Babylon. Laurey’s eerste eigen bundel, ‘Loreley‘, verscheen in 1952 en had als autobiografisch hoofdthema het verlies van een grote liefde. Net als de bundel ‘Oorbellen‘ (1954), met liefdesgedichten in kwatrijnvorm, vond dit werk veel bijval bij een groot publiek.
Uit de bundel ‘Loreley’ het gedicht ‘Vlakbij je hart’.
.
Vlakbij je hart
.
Vlakbij je hart moet ik soms denken aan
het droefste liefs, en kan het niet vertellen,
maar uit mijn donker schokt het zich vandaan,
zo driftig en gehaast als waterbellen.
Ik lig het bijna, bijna te verstaan,
met open mond, om het langzaam te spellen.
.
Maar wat ik zeggen kan, is zo gering,
bij ’t onuitsprekelijke vergeleken,
dat ik weer stil word van verwondering.
En als ik zo lang naar je heb gekeken,
dat alle woorden zijn teruggeweken,
weten mijn lippen maar van: lieveling…
.
Poëzie, DaDa en kunst
Lesley Dill
.
De Amerikaanse kunstenaar/dichter Lesley Dill (1950) is een kunstenaar die relaties onderzoekt tussen taal, lichaam, emoties en de samenleving. Lesley Dills werk is geëxposeerd in verschillende musea in de Verenigde Staten waaronder het Museum of Modern Art in New York, het Whitney Museum of American Art en het Metropolitan Museum of Art.
Voorbeelden van kunst waarbij ze haar poëzie heeft geïncorporeerd zijn haar DaDa poem wedding dress (1994) en haar Red Poem Suit (1992). Een ander mooi voorbeeld is een afbeelding van haar eigen hals met regels uit één van haar gedichten.
Voor haar werk ontving Dill onder andere stipendia van de Rockefeller Foundation en kreeg ze in 2008 de Anonymous was a Woman Award.
.
Dichter in verzet
Pablo Neruda (1904 – 1973)
.
Pablo Neruda werd geboren onder de naam Neftalí Ricardo Reyes Basoaltoablo. Hij noemde zich Pablo Neruda naar de door hem bewonderde Tsjechische dichter Jan Neruda.
Pablo Neruda begon al op jonge leeftijd met het schrijven van gedichten. Tussen 1927 en 1935 werkte hij als diplomaat voor de Chileense regering. Zijn laatste post was Spanje. Als consul is hij daar getuige van hoe het volk zich verzet tegen de fascistische groepen die dood en verderf zaaien. Neruda kiest in de Spaanse burgeroorlog de kant van de Republikeinse beweging. Hij verzaakt aan zijn diplomatieke missie en sluit zich aan bij de Republikeinen, eerst in Spanje, later in Frankrijk. Deze gebeurtenissen en vooral de moord op zijn vriend, de Spaanse dichter Garcia Lorca, grijpen hem sterk aan.
Vanaf 1939 werkt Neruda aan zijn meesterwerk, de Canto General dat voor het eerst verschijnt in 1950 in Mexico. In dit monumentale werk,dat 342 gedichten samenbrengt in vijftien cycli, geeft Neruda een beeld van de geschiedenis van Latijns-Amerika vanuit een marxistisch standpunt. Hij toont zijn enorme kennis van de geschiedenis, de geografie en de politiek van dit continent. Centraal thema is de strijd voor sociale gerechtigheid.
Pablo Neruda sterft op 23 september 1973 aan leukemie in Santiago de Chili, twaalf dagen na de fascistische staatsgreep van dictator Pinochet. Zijn dood is wellicht versneld door de dood van president Allende en door het verlies van vele vrienden en kameraden die door Pinochet werden gearresteerd of vermoord. Zijn begrafenis groeit uit tot een protestbetoging van tienduizenden mensen tegen de dictatuur.
Uit Canto General het gedicht ‘Wilsbeschikkingen’
.
Wilsbeschikkingen
.
Kameraden, begraaf me op Isla Negra,
tegenover de zee die ik ken, tegenover de oneffen
plekken
van stenen en golven die mijn verloren ogen
nooit meer zullen zien.
Elke dag aan de oceaan
bracht me nevel of zuivere afgronden van turkoois,
of eenvoudige weidse ruimte, rechtlijnig,
onveranderlijk water,
dat wat ik vroeg, de ruimte die aan mijn voorhoofd
knaagde.
.
De rouw van de aalscholver die voorbijvliegt, de vlucht
van grote grijze vogels die van de winter hielden,
en elke donkere kring van sargassowier
en elke zware golf die haar kou van zich afschudt,
en bovenal de aarde en haar verborgen, geheime
herabrium, kind van nevels en zouten, aangetast
door de zure wind, zeer kleine kronen
van de kust geplukt aan het grenzeloze strand:
alle vochtige sleutels van de zee-aarde
kennen elke fase van mijn vreugde,
.
ze weten
dat ik daar wil slapen tussen de oogleden
van de zee en de aarde…
.
Ik wil meegesleurd worden,
omlaag met de regens die de wilde
zeewind bestrijdt en verpulvert,
en later, door onderaardse beddingen gedragen,
mijn reis naar de lente, in diepte herboren, vervolgen-.
.
Delf naast mijn graf de put voor mijn beminde, en laat
toe dat ze mij ooit nog eens in de aarde vergezelt.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 