Site-archief

Metamorfose

Glück en Cummings

De Poëzieweek 2026 (29 januari – 4 februari) heeft als thema ‘Metamorfose’. Dichter en schrijver Ellen Deckwitz schrijft het poëziegeschenk. Om alvast in de sfeer te komen heb ik een dubbelgedicht gewijd aan dit onderwerp. Twee gedichten van internationale dichters die over metamorfosen schreven. Allereerst de Amerikaanse dichter en essayist Louise Glück (1943-2023).

Louise Glück is een Nobelprijswinnaar voor Literatuur die de moeilijkheden van het leven vaak confronteert met een strakke, precieze schrijfstijl. In haar gedicht ‘Metamorphosis’ beschrijft Glück de diepgaande en pijnlijke transformaties die de dood teweegbrengt, waaronder de mentale aftakeling van haar vader, de verandering in hun relatie en haar eigen angst – en vervolgens acceptatie – voor verlies. Het volledige gedicht bestaat uit drie delen die lees je hier.

Het tweede gedicht is van een van mijn lievelingsdichters E.E. Cummings (1894-1962) en is getiteld ‘Metamorfose’.

2. Metamorfose

Mijn vader is mij vergeten

in de opwinding van het sterven.

Zoals een kind dat niet wil eten,

hij besteedt nergens aandacht aan.

Ik zit aan de rand van zijn bed

terwijl de levenden ons omringen

als zoveel boomstronken.

Eens, voor de allerkleinsten

een fractie van een moment, dacht ik

hij leefde weer in het heden;

toen keek hij naar mij

terwijl een blinde man staart

rechtstreeks in de zon, aangezien

wat het ook met hem kon doen

is al gedaan.

Toen zijn blozende gezicht

zich van het contact afwendde.

Metamorfose

We hebben door een vreemde en vermoeiende tijd geploeterd,

Alleen al de kalender noemt het winter;

Wij hebben een aarden poel aanschouwd, diep in slijm,

Stel je een hemel van steen voor.

We hebben het leven gevonden, verborgen tussen de plooien van het slijk,

Overal voelde ik leven, overal hoorde ik leven in harmonie.

De aarden schelp kraakt van het verlangen daaronder;

De lente kruipt uit de cocon.

Haar nietige vleugels trillen van de wil om te groeien,

Ze klampt zich vast en spreidt zich uit als een oog dat zich opent;

Groter, vaardiger, meer ontwikkeld, zie,

De perfecte vlinder.

Geplaatst in Dubbel-gedicht, Favoriete dichters, Poëzieweek

Een reactie plaatsen

Tags: 1894, 1943, 1962, 2023, 2026, 29 januari, 4 februari, acceptatie, angst, dichter, drie delen, Dubbel-gedicht, E.E. Cummings, Ellen Deckwitz, essayist, gedicht, gedichten, Louise Glück, mentale aftakeling, metamorfose, Metamorphosis, Nederland, Nobelprijs voor de literatuur, poëzie, poëzieweek, schrijver, thema, verandering, vertalingen, Vlaanderen

Deense dichter

1 aug

Geplaatst door woutervanheiningen

Inger Christensen

In de bundel ‘Alfabet’ uit 2002 van de Deense dichter Inger Christensen, vertaald door Annelies van Hees, lees ik het gedicht zonder titel met de eerste zin ‘ergens word ik plotseling geboren’. Een intrigerend gedicht waarin het leven wordt voorgesteld als een huis. Omdat ik deze dichter niet kende heb ik me eens in haar leven ingelezen voor zover dat gaat. Inger Christensen (1935-2009) is schrijver, dichter en essayist.

Terugkijkend op mijn blog blijken Deense dichters niet heel veel beschreven, zo heb ik aandacht besteed aan Otto Gelsted, Henrik Nordbrandt, Hans Christiaan Andersen en Yahya Hassan en dat was het. Daar komt vandaag dus Inger Christensen bij. Christensen wordt als een van de meest vooraanstaande poëtische experimentalisten van haar generatie gezien. Na 1964 begon ze full time met schrijven. Haar belangrijkste werk uit de jaren ’60 was het werk ‘det’ (‘Het’), dat sociale, politieke en esthetische aspecten verkende, maar tegelijkertijd grote filosofische kwesties van zingeving als onderwerp had.

Veel van haar werk is georganiseerd in systematische structuren, in overeenstemming met haar geloof dat poëzie niet de waarheid is, en evenmin een droom van de waarheid, een spel, misschien een tragisch spel – een spel dat we spelen met een wereld die zijn eigen spelletjes met ons speelt. Ze werd bekend met haar bundel ‘Alfabet’ dat als een meesterwerk wordt gezien. Ze gebruikt in deze bundel het alfabet (van a van abrikozen tot de n van nachten) met de wiskundige rij van Fibonacci. Hierbij is het volgende getal de som van de twee vorige (0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34…). Of zoals Christensen het toelichtte: “De numerieke ratio bestaat in de natuur: de wijze waarop een prei zichzelf rond het binnenste wikkelt en de kop van een sneeuwbloem zijn op deze serie gebaseerd.”

In 1978 werd ze aangesteld bij de Deense Academie en in 1994 werd ze lid van de Académie Européenne de Poésie. Ze won de Austrian State Prize for European Literature in 1994 de Nordic Prize in hetzelfde jaar, de European Poetry Prize in 1995, de America Award in 2001, en ontving allerlei andere onderscheidingen. Haar werk is in verschillende talen vertaald, en ze is regelmatig genoemd als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Literatuur.

ergens word ik plotseling geboren

in een uitdrukkingloos huis; als je

schreeuwt, geven de muren mee en

de tuin, waarin je verdwijnt, is

gladgesleten door slakken; je baadt

in schokjes als een vogel, en als de aarde

opgegeten is en de rabarber voor het eerst

verwelkt, geeft de zomer mee en

de stad, waarin je verdwijnt, is

langzaam en zwart; je loopt door

de straten, doet als de anderen, die

zonder een woord in het voorbijgaan

wat metselwerk op zijn plaats duwen; als de route

ingestudeerd is, vasthoudend genoeg, geven

de huizen mee, en de hoogvlakte breidt

zich dwars en almachtig en bijna

onzichtbaar uit; ergens staat een wilde

abrikozenboom een ogenblik stil en

bloeit, maar met slechts een heel

dunne sluier over de uitgespreide takken,

voor hij toch verdergaat

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters

Een reactie plaatsen

Tags: 1935, 1964, 1968, 1978, 1994, 1995, 2001, 2002, 2009, Académie Européenne de Poésie, alfabet, America Award, Annelies van Hees, Austrain State Prize for European Literature, Deense Academie, Deense dichter, Denemarken, det, dichtbundel, dichter, essayist, filosofische kwestoies, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, Hans Christiaan Andersen, Henrik Norbrandt, Het, Inger Christensen, jaren 60, meesterwerk, Nobelprijs voor de literatuur, Nordic Prize, numerieke ratio, Otto Gelsted, poëtisch experimentalist, poëzie, poëziebundel, Ppoetry Prize, rij van Fibonacci, schrijver, sociale politieke en esthetische aspecten, spel, systematische structuren, vertaler, Vertaling, waarheid, Yahya Hassan, zingeving

Lupines

29 jun

Geplaatst door woutervanheiningen

Seamus Heaney

Behalve heel veel Nederlandstalige dichtbundels en een groot aantal dichtbundels in het Engels (en een enkele in een andere taal) bezit ik ook verschillende vertaalde bundels van buitenlandse dichters. Een van die bundel pakte ik uit mijn boekenkast in de rubriek ‘Blind gepakt’. Het betreft hier de bundel ‘Elektrisch licht’ van de Ierse dichter, docent, vertaler en toneelschrijver Seamus Heaney (1939-2013) die in 1995 de Nobelprijs voor de literatuur ontving. De vertaling werd verzorgd door Hans Mirck en Peter Nijmeijer.

‘Elektrisch licht’ bevat de gedichten uit de bundel ‘Electric light’ uit 2001 en een selectie van gedichten uit ‘Het eerste koninkrijk’ dat in vertaling van Peter Nijmeijer in 1996 verscheen. Ik opende de bundel op een willekeurige pagina (de pagina’s zijn vreemd genoeg niet genummerd) en daar staat het gedicht ‘Lupines’.

Lupines

Ze stonden. En stonden nergens voor. Gewoon door te staan.

Te wachten. Niet voorhanden. Maar daar.

Zeker. Zeker en niet buigend.

Rozevingerige dageraad en marineblauwe nachtbloem.

Zaadpakjes om mee te beginnen, roze en azuur,

Licht filterend, kleine nerveuze belofte:

Lupinehalmen, erotica van de toekomst,

Lippenveeg van het blauw en diepe opbrengst van de aarde.

O pastellen torentjes, peulen en spitstoelopende stengels

Die op hun bodem stonden voor het verloop van onze hele zomer

En zelfs wanneer ze verbleekten nooit zouden stokken.

En niets hiervan ging ons begrip te boven.

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters, Ierse dichtersweek, Uit mijn boekenkast

1 reactie

Tags: 1939, 1996, 2001, 2013, andere talen, Blind gepakt, dichtbundel, dichter, docent, Electric Light, Elektrisch licht, Engelstalige bundels, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, Hans Mirck, Het eerste koninkrijk, Ierse dichter, Lupines, Nederlandstalige bundels, Nobelprijs voor de literatuur, Peter Nijmeijer, poëzie, poëziebundel, Seamus Heaney, toneelschrijver, Uit mijn boekenkast, vertaalde bundels, vertaler

28 jaar later

21 jun

Geplaatst door woutervanheiningen

Poëzie in Zombiefilm

Ik schrijf al vele jaren over poëzie en heb een voorkeur voor momenten en plekken waar je poëzie tegenkomt waar je het niet verwacht. Dat kan werkelijk overal zijn, daar ben ik inmiddels wel achter. En toch word ook ik soms nog verrast.

Zo las ik in een recensie van de Zombiefilm ’28 years later’ een vervolg op de zombieklassieker ’28 days later’ van regisseur Danny Boyle uit 2002, een passage over het gebruik van het anti-oorlogsgedicht ‘Boots’ van Rudyard Kipling uit 1903, uit de bundel ‘The Five Nations’ in deze nieuwe film. Het gedicht verbeeldt de repetitieve gedachten van een infanterist van het Britse leger die tijdens de Tweede Boerenoorlog door Zuid-Afrika marcheert.

Kipling (1865-1936) is een beroemde Engelse dichter en schrijver (van bijvoorbeeld The Jungle Book) die als eerste Brit in 1907 de Nobelprijs voor de Literatuur kreeg. Zijn gedicht ‘If’ (1910) werd in 1995 door de Engelsen verkozen tot hun favoriete Engelse gedicht. Een ander beroemd gedicht van hem is ‘The white man’s burden’ uit 1899.

Maar terug naar de film ’28 years later’. Volgens de recensent werd de eerste spokenword opname in 1915 opgenomen en is deze opname verder uitgewerkt tot ‘een onder de huid kruipend nachtmerriemantra. Boots-boots-boots-boots moving up and down again.’

Toen ik dit las ben ik uiteraard meteen op zoek gegaan naar dit gedicht. Hieronder kun je het gedicht lezen en naar de opname uit 1915 luisteren.

Boots

We’re foot—slog—slog—slog—sloggin’ over Africa! Foot—foot—foot—foot—sloggin’ over Africa— (Boots—boots—boots—boots—movin’ up and down again!) There’s no discharge in the war!

Seven—six—eleven—five—nine-an’-twenty mile to-day— Four—eleven—seventeen—thirty-two the day before— (Boots—boots—boots—boots—movin’ up and down again!) There’s no discharge in the war!

Don’t—don’t—don’t—don’t—look at what’s in front of you. (Boots—boots—boots—boots—movin’ up an’ down again!) Men—men—men—men—men go mad with watchin’ ‘em, There’s no discharge in the war!

Try—try—try—try—to think o’ something different— Oh—my—God—keep—me from goin’ lunatic! (Boots—boots—boots—boots—movin’ up an’ down again!) There’s no discharge in the war!

Count—count—count—count—the bullets in the bandoliers. If—your—eyes—drop—they will get atop o’ you (Boots—boots—boots—boots—movin’ up and down again!) There’s no discharge in the war!

We—can—stick—out—’unger, thirst, an’ weariness, But—not—not—not—not the chronic sight of ‘em— Boots—boots—boots—boots—movin’ up an’ down again! An’ there’s no discharge in the war!

‘Tain’t—so—bad—by—day because o’ company, But—night—brings—long—strings—o’ forty thousand million Boots—boots—boots—boots—movin’ up an’ down again. There’s no discharge in the war!

I—’ave—marched—six—weeks in ‘Ell an’ certify It—is—not—fire—devils—dark or anything, But boots—boots—boots—boots—movin’ up an’ down again, An’ there’s no discharge in the war!

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters, Poëzie en Film, spoken word

Een reactie plaatsen

Tags: 1865, 1899, 1903, 1907, 1910, 1915, 1936, 1995, 2002, 28 days later, 28 years later, anti-oorlogsgedicht, Boots, Danny Boyle, dichtbundel, dichter, Engfelse dichter, favoriete Engelse gedicht, film, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, If, infanterist, movie, Nobelprijs voor de literatuur, poëzie, Poëzie en Films, poëziebundel, poem, poet, poetry, recensie, repetitieve gedachten, Rudyard Kipling, spokenword opname, The Five Nations, The Jungle Book, The White Man's Burden, Tweede Boerenoorlog, Zombiefilm, Zuid Afrika

Boris Pasternak

19 mrt

Geplaatst door woutervanheiningen

Russische dichter.
Ondanks dat Rusland tegenwoordig geregeerd wordt door een dictator, er repressie heerst en vrijheid van meningsuiting (of vrijheid van wat dan ook) keihard onderdrukt wordt, heeft Rusland (en daarvoor de Sovjet Unie) een reeks van bijzondere en geweldige dichters voortgebracht. Een van die dichters, ik schreef al eens over hem, is Boris Pasternak (1890-1960). Ik werd weer eens op zijn bestaan als dichter gewezen door Wijnand Mijnhardt, wetenschapshistoricus. In een interview met hem in de Volkskrant van afgelopen zaterdag zegt hij over Pasternak: “Dokter Zjivago was lang verboden in Rusland, de Russen waren vooral dol op Pasternaks poëzie. Zelf heb ik helaas geen orgaan voor poëzie.”
In deze zin zit zoveel (moois). Dokter Zjivago is de roman waarmee Pasternak internationale bekendheid verwierf. Pasternak voltooide deze roman in 1955, maar door de Russische autoriteiten werd de publicatie ervan verboden, zodat het werk pas in 1957 voor het eerst gepubliceerd werd, niet in de Sovjet-Unie maar in Milaan. In 1958 werd aan Pasternak de Nobelprijs voor Literatuur toegekend voor zijn bijdrage aan de Russische lyrische poëzie en voor zijn rol in “het voortzetten van de grote Russische epische traditie”, maar het werd hem door de regering niet toegestaan de prijs te aanvaarden. De Sovjetautoriteiten noemden de prijs “een politieke daad tegen de Sovjet-Unie”. Wat dat betreft is er in al die tijd weer eens niets veranderd.
Geïntimideerd door een hetze vanuit de Schrijversbond zag Pasternak uiteindelijk “vrijwillig” van de prijs af. In 1989, in een periode waarin in Rusland er veel meer vrijheid was (Perestrojka en Glasnost) kon de zoon van Pasternak, Jevgeni, 29 jaar na de dood van zijn vader, alsnog de Nobelprijs postuum in ontvangst nemen. Pasternak schreef een drietal dichtbundels. In 1987 vertaalde de Werkgroep Slavistiek Leiden poëzie van Pasternak en publiceerde dit in De Tweede Ronde, jaargang 8. Een van deze gedichten lees je hieronder. Ben je het Russisch machtig dan kun je hier ook de oorspronkelijke tekst lezen.
.
Het is niet goed beroemd te wezen.
Het strekt geen sterveling tot eer,
Steeds maar archieven door te lezen,
Met manuscripten in de weer.
Want scheppen is: jezelf vergeten,
En niet succes, niet schone schijn.
’t Is schande, als je niets betekent,
Een spreuk op ieders lip te zijn.
Zet niet op eigen roem je zinnen,
Dan zul je in vergetelheid
De liefde van de toekomst winnen,
De roep van ruimte en van tijd.
Je moet een leemte achterlaten
In ’t lot, en niet op het papier,
Geen lijst van kosten en van baten,
Een streepje daar, een streepje hier.
Je moet een onbekende blijven,
Je spoor verbergen in het niet,
En gaan waarheen de nevels drijven
Tot je geen hand voor ogen ziet.
Een ander zal in later dagen
Jouw wegen volgen op de voet,
Terwijl je zelf van nederlagen
En van triomf niet weten moet.
Geen duimbreed van de weg afwijken,
Het wezen kiezen boven schijn,
Geen ander naar de ogen kijken
En tot het einde levend zijn.
.
.
Dit delen:
				Klik om te delen op X (Opent in een nieuw venster)
				X
			

				Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster)
				Facebook
			
Vind-ik-leuk Aan het laden...

Geplaatst in Dichter in verzet, Favoriete dichters, Russische poëzie

Een reactie plaatsen

Tags: 1890, 1955, 1957, 1958, 1960, 1987, 1989, Boris Pasternak, De tweede ronde, dichter, dichter in verzet, Dictator, Dokter Zjivago, epische traditie, gedicht, gedichten, Glasnost, jaargang 8, Jevgeni Pasternak, Milaan, Nobelprijs voor de literatuur, Perestrojka, poëzie, postuum, repressie, roman, Rusland, Russische dichter, Schrijversbond, Sovjet Unie, verboden, Vrijheid, vrijheid van meningsuiting, Werkgroep Slavistiek Leiden, wetenschapshistoricus, Wijnand Mijnardt

Gastblog

1 mrt

Geplaatst door woutervanheiningen

Dans en poëzie

Afgelopen week bezocht ik twee dansvoorstellingen van Club Guy & Roni. Met hun jaarlijkse ‘Club Invites’ nodigen ze dansmakers uit om nieuw werk te maken. Dit keer choreograaf / lichtontwerper Barnaby Booth met een grappige dansvoorstelling gebaseerd op comedyshows, en het makersduo Lunatics & Poets (Anna Jacobs en Hanna van der Meer). Zij zijn geen dichters in de letterlijke zin van het woord, maar ze creëren poëtische voorstellingen en laten zich daarbij inspireren door filosofen en dichters. Het duo staat bekend om hun indrukwekkende decor- en kostuumontwerpen en hun filmische beeldtaal.

In de voorstelling ‘Village Storm’ lieten ze zich leiden door filosoof René Girard over ‘geleende’ verlangens en de zoektocht naar een eigen identiteit. Verlangens die in de mens verankerd zijn, maar ook verlangens die door de wereld om ons heen worden opgedrongen, aangewakkerd door reclames en celebrity-cultuur. Ze baseerden hun voorstelling op de dichtbundel ‘A Village Life’ van Louise Glück, die in 2020 werd bekroond met de Nobelprijs voor de Literatuur.

Daarom van de Amerikaanse dichteres Louïse Elisabeth Glück (1943-2023) het gedicht Crossroads.

Crossroads

My body, now that we will not be traveling together much longer
I begin to feel a new tenderness toward you, very raw and unfamiliar,
like what I remember of love when I was young —

love that was so often foolish in its objectives
but never in its choices, its intensities
Too much demanded in advance, too much that could not be promised —

My soul has been so fearful, so violent;
forgive its brutality.
As though it were that soul, my hand moves over you cautiously,

not wishing to give offense
but eager, finally, to achieve expression as substance:

it is not the earth I will miss,
it is you I will miss.

Dit was het tweede gastblog van Marianne.

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters, Poëzie en Dans

Een reactie plaatsen

Tags: 1943, 2020, 2023, A Village Life, Amerikaanse dichter, Anna Jacobs, Barnaby Booth, celebritycultuur, choreograaf, Club Guy & Roni, Club Invites, comedyshows. Lunatics & Poets, Crossroads, Dans en Poëzie, dansvoorstelling, dichtbundel, dichter, dichters, filosofen, filosoof, gastblog, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, geleende verlangens, Hanna van der meer, identiteit, lichtontwerper, Louise Glück, Marianne Hermans, Nobelprijs voor de literatuur, poëtische voorstellingen, poëzie, poëziebundel, reclames, René Girard, Village Storm

De wakker liggende vrouw

27 dec

Geplaatst door woutervanheiningen

Gabriela Mistral

In de nieuwe bundel ‘Breuk in de horizon’ die dit jaar werd gepubliceerd, een bloemlezing over verzet, samengesteld door Antjie Krog, is een gedicht van Gabriela Mistral opgenomen getiteld ‘De wakker liggende vrouw’. Een bijzonder gedicht geschreven vanuit het perspectief van een tot slaaf gemaakte vrouw.

Gabriela Mistral (1889-1957) is het pseudoniem van de Chileens dichter, diplomaat en hoogleraar Lucila Godoy Alcayaga. Mistral was de eerste Latijns-Amerikaanse persoon die de Nobelprijs voor Literatuur ontving, in 1945. In 1914 won zij de eerste prijs in het nationale literatuurconcours Juegos Florales (Bloemenspelen) in Santiago, voor ‘Sonetos de la Muerte’ (Sonnetten van de dood). Sindsdien gebruikte zij voor bijna al haar geschriften het pseudoniem Gabriela Mistral, als eerbetoon aan twee van haar favoriete dichters, de Italiaanse Gabriele D’Annunzio (1863-1938) en en de Franse Frédéric Mistral (1830-1914). Haar werk werd in vele talen vertaald onder andere naar het Engels door Langston Hughes.

Het gedicht ‘De wakker liggende vrouw’ verscheen als ‘La desvelada’ of Madwoman in ‘The Locas mujeres poems of Gabriela Mistral uit 2008. Het gedicht werd voor ‘Breuk in de horizon’ vertaald door Mariolein Sabarte Belacortu.

De wakker liggende vrouw

Zodra het donker dichter wordt

en alles wat rechtop staat gaat liggen,1914

en dat wat ligt verrijst,

hoor ik hem de trap op komen.

Het geeft niets dat niemand hem hoort

en alleen ik het opmerk.

Waarom zou een andere slavin

het in haar slapeloosheid moeten horen!

In één ademtocht van mij komt hij naar boven

en sidderend wacht ik op zijn komst

– waanzinnige waterval waarvan het lot is

nu eens omlaag dan weer omhoog te gaan

en dwaze, verhitte doornstruik

die tegen mijn deur klappert-

Ik sta niet op, ik open mijn ogen niet,

en ik volg zijn complete gestalte.

Heel even, als zielen in het vagevuur,

hebben we ’s nachts een wapenstilstand;

maar nu hoor ik dat hij weer terugtrekt

omlaaggaat als eeuwige eb en vloed.

Beeld: Helena Frank

Geplaatst in Dichtbundels, Dichter in verzet, Favoriete dichters

1 reactie

Tags: 1830, 1863, 1889, 1914, 1938, 1945, 1957, 2008, 2024, Antjie Krog, Bloemlezing, Breuk in de horizon, Chileens dichter, De wakker liggende vrouw, dichtbundel, dichter, dichter in verzet, diplomaat, eerbetoon, Frans dichter, Frédéric Mistral, Gabriela Mistral, Gabriele D'Annunzio, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, hoogleraar, Italiaans dichter, Juegos Florales, La desvelada, Langston Hughes, Latijns Amerika, literatuurconcours, Lucila Godoy Alcayaga, Madwoman, Mariolein Sabarte Belacortu, Nobelprijs voor de literatuur, poëzie, poëziebundel, samensteller, slaaf gemaakt, Sonetos de la Muerte, Sonnetten van de dood, The Locas mujeres poems of Gabriela Mistral, vertaald, vertaler, verzet

Smokkelwaar

27 jun

Geplaatst door woutervanheiningen

Rudyard Kipling

In 1906 verscheen het gedicht ‘A Smuggler’s Song’ voor de eerste maal in de bundel ‘Puck of Pook’s Hill’. Het gedicht van Rudyard Kipling (1865-1936), die een jaar later de Nobelprijs voor de Literatuur zou krijgen, geeft een nogal geromantiseerde kijk op smokkel, maar dat weerspiegelde wel hoe veel Britten in die tijd tegen de handel aankeken. Respectabele dominees kochten hun sterke drank regelmatig bij de plaatselijke smokkelaar. Rudyard Kipling woonde in Sussex en wist dat de kustlijn van het graafschap een lange geschiedenis van smokkel kende; cognac, kant, thee en tabak waren slechts enkele van de goederen die vanuit Frankrijk over het Kanaal werden vervoerd, zonder dat er belasting over werd betaald.

De straffen voor degenen die door de accijnzen werden betrapt, waren streng, dus illegaal binnengebrachte goederen moesten snel op paarden worden geladen en naar een veilige opslagplaats worden gebracht. De spreker in het gedicht is de smokkelaar, die een waarschuwing geeft aan kinderen die mogelijk naar zijn activiteiten kijken. Zijn grammatica is niet perfect, en hij is zeer nuchter en onbeschaamd over zijn carrièrekeuze.

A Smuggler’s Song

If you wake at midnight, and hear a horse’s feet,
Don’t go drawing back the blind, or looking in the street.
Them that ask no questions isn’t told a lie.
Watch the wall, my darling, while the Gentlemen go by!
Five and twenty ponies,
Trotting through the dark —
Brandy for the Parson,
‘Baccy for the Clerk;
Laces for a lady, letters for a spy,
And watch the wall, my darling, while the Gentlemen go by!

Running round the woodlump if you chance to find
Little barrels, roped and tarred, all full of brandy-wine,
Don’t you shout to come and look, nor use ‘em for your play.
Put the brishwood back again — and they’ll be gone next day!

If you see the stable-door setting open wide;
If you see a tired horse lying down inside;
If your mother mends a coat cut about and tore;
If the lining’s wet and warm — don’t you ask no more!

If you meet King George’s men, dressed in blue and red,
You be carefull what you say, and mindful what is said.
If they call you “pretty maid,” and chuck you ‘neath the chin,
Don’t you tell where no one is, nor yet where no one’s been!

Knocks and footsteps round the house — whistles after dark —
You’ve no call for running out till the house-dogs bark.
Trusty’s here, and Pincher’s here, and see how dumb they lie —
They don’t fret to follow when the Gentlemen go by!

If you do as you’ve been told, ‘likely there’s a chance,
You’ll be given a dainty doll, all the way from France,
With a cap of Valenciennes, and a velvet hood —
A present from the Gentlemen, along o’ being good!
Five and twenty ponies,
Trotting through the dark —
Brandy for the Parson,
‘Baccy for the Clerk;
Them that asks no questions isn’t told a lie —
Watch the wall, my darling, while the Gentlemen go by!

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters

Een reactie plaatsen

Tags: 1865, 1906, 1907, 1936, A Smuggler's Song, Brits dichter, dichtbundel, dichter, Frankrijk, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, geromantiseerde kijk op smokkel, Nobelprijs voor de literatuur, poëzie, poëziebundel, poem, poet, poetry, Puck of Pook's Hill, Rudyard Kipling, Sussex

Haat

23 mei

Geplaatst door woutervanheiningen

Wisława Szymborska

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag schrijft Merel van Vroonhoven in haar column over haar gevoelens over het monsterverbond met radicaal-rechts, wat het normaliseert en voedt, en ze gebruikt haar volledige column om een gedicht van de Poolse dichter, essayist en Nobelprijswinnaar voor de Literatuur (1996) Wisława Szymborska (1923-2012) op te nemen. De kracht van haar poëzie ligt in de manier waarop ze het heden met het verleden verbindt en het heden met de toekomst. Dat doet ze ook in het gedicht ‘Haat’ dat Vroonhoven integraal liet afdrukken in haar column.

Szymborska schreef regelmatig over de immorele kanten van de menselijke geschiedenis: de staat die de vrijheid van denken gevangen probeerde te houden en de veelvuldige misdaden tegen de menselijkheid. Haat leek haar een belangrijk leitmotiv in de 21ste eeuw, met als gevolg oorlogen, onnodig lijden en de dood. Dat blijkt uit het gedicht met die titel heel duidelijk. Uit de bundel ‘Einde en begin’ verzamelde gedichten uit 1999, uit het Pools vertaald door Gerard Rasch.

Haat

Zie eens hoe doelmatig nog steeds,
hoe goed in vorm
in onze eeuw de haat is.
Hoe moeiteloos hij hoge hindernissen neemt.
Hoe makkelijk hij springt, zijn prooi bereikt.
.
Hij is niet als andere gevoelens.
Tegelijk ouder en jonger dan zij.
Hij brengt zelf de oorzaken voort,
die hem tot leven wekken.
Als hij inslaapt, is zijn slaap nooit eeuwig.
Hem verzwakt de slapeloosheid niet, maar sterkt.
.
Zonder religie of met –
als hij maar kan knielen bij de start.
Zonder vaderland of met –
als hij maar snel weg kan komen.
Rechtvaardigheid kan om te beginnen ook geen kwaad.
Daarna rent hij graag alleen.
Haat. Haat.
Een grimas van liefdesextase
vertrekt zijn gezicht.
.
Ach, die andere gevoelens –
wat sukkelen ze lusteloos.
Sinds wanneer kan broederschap
op de massa rekenen?
Heeft medelijden ooit
als eerste de finish bereikt?
Hoeveel mensen wekt de twijfel op tot daden?
Dat lukt hem alleen, die zeker van zijn zaak is.
.
Bekwaam, snel van begrip, heel ijverig.
Moet ik zeggen hoeveel liederen hij heeft gecomponeerd?
Hoeveel bladzijden geschiedenis genummerd?
Hoeveel menselijke kleden hij heeft uitgespreid
op hoeveel pleinen en in hoeveel stadions?
.
Laten we het eerlijk toegeven:
hij weet wat schoonheid is.
Schitterend is zijn vuurgloed in de zwarte nacht.
Prachtig zijn zijn rokende explosies in de roze dageraad.
Ruïnes kun je moeilijk hun pathos ontzeggen,
noch kun je de grove humor loochenen
van de zuil die er kaarsrecht bovenuit steekt.
.
Hij is een meester in het contrast
tussen gedonder en stilte,
tussen rood bloed en witte sneeuw.
En wat hem boven alles nooit verveelt:
het motief van de propere beul
die boven zijn besmeurde slachtoffer oprijst.
.
Op elk tijdstip open voor nieuwe uitdagingen.
Als hij even moet wachten, wacht hij.
Ze zeggen dat hij blind is. Blind?
Zijn blik is even scherp als die van een sluipschutter
en hij ziet de toekomst gerust tegemoet –
hij alleen.

Geplaatst in Dichtbundels, Favoriete dichters, Poolse dichters

6 reacties

Tags: 1923, 1996, 1999, 2012, column, dichtbundel, dichter, dood, Einde en begin, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, haat, heden en toekomst, heden en verleden, immorele kanten, leitmotiv, menselijke geschiedenis, Merel van Vroonhoven, misdaden tegen de menselijkheid, monsterverbond, Nobelprijs voor de literatuur, onnodig lijden, oorlogen, poëzie, poëziebundel, Polen, Poolse dichter, radicaal rechts, verbinding, vertaler Gerard Rasch, Vertaling, Verzamelde gedichten, VK, Volkskrant, vrijheid van denken, Wisława Szymborska

Tegen meditatieve kennis

7 mrt

Geplaatst door woutervanheiningen

Rabindranath Tagore

Mijn dochter is aan het afstuderen en vroeg me of ik soms mensen kende die een jaar lang minimaal 100 minuten poer week mediteerde en er daarna ineens mee gestopt waren. Je kunt het maar willen onderzoeken. Ik moest daaraan denken toen ik een gedicht las van Rabindranath Tagore (1861-1941). Deze Indiase dichter, roman- en toneelschrijver was tevens wijsgeer en mysticus en beoefende de schilderkunst en sprak Esperanto. Hij was bovendien de eerste Indiase winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur in 1913. Tagore schreef het Indiase en het Bengaalse volkslied. Kortom een zeer erudiet en geleerd mens.

Tagore schiep een soort letterkunde die dichter bij het gesproken Bengaals lag dan men ooit daarvoor had geschreven. Hij schreef voornamelijk in het Bengaals, maar vertaalde zelf veel van zijn werken in het Engels. In zijn werk komt grote kennis van zowel de Westerse als de Indiase cultuur tot uitdrukking. Hij predikte ascese noch yoga, maar een vreugde- en liefdevol opgaan in God in het dagelijks leven.

En juist dat laatste komt zo mooi terug in het gedicht waaraan ik moest denken toen mijn dochter me de vraag stelde. Het gedicht ‘Tegen meditatieve kennis’ komt uit de bundel ‘De mooiste van Rabindranath Tagore’ uit 1997 in een redactie van Koen Stassijns en Ivo van Strijtem. Uit het gedicht blijkt voor mij ook dat ondanks dat je zo’n geleerd man bent en de Nobelprijs voor de Literatuur hebt gewonnen, je wel degelijk ook een gezond gevoel voor humor kan hebben.

Tegen meditatieve kennis

Zij die willen gaan zitten, hun ogen sluiten

en mediteren om te weten of de wereld waar is of liegt,

mogen dit doen. Het is hun keuze. Maar intussen

zal ik bij volle daglicht en met hongerige, gulzige ogen

een kijkje nemen in de wereld.

Geplaatst in Dichtbundels, Dichter in verzet, Favoriete dichters

Een reactie plaatsen

Tags: 1861, 1913, 1941, 1997, ascese, Bengaals, Bengaalse volkslied, De mooiste van Rabindranath Tagore, dichtbundel, dichter, esperanto, gedicht, gedichten, gedichtenbundel, gevoel voor humor, India, Indiaas dichter, Indiase volkslied, Ivo van Strijtem, Koen Stassijns, meditatie, mysticus, Nobelprijs voor de literatuur, poëzie, poëziebundel, Rabindranath Tagore, redactie, romans, schilder, schrijver, Tegen meditatieve kennis, toneelschrijver, wijsgeer, yoga

ZICHTBAAR ALLEEN

Een blog over poëzie

Site-archief

Metamorfose

Glück en Cummings

Deense dichter

Inger Christensen

Lupines

Seamus Heaney

28 jaar later

Poëzie in Zombiefilm

Boris Pasternak

Russische dichter

Gastblog

Dans en poëzie

De wakker liggende vrouw

Gabriela Mistral

Smokkelwaar

Rudyard Kipling

Haat

Wisława Szymborska

Tegen meditatieve kennis

Rabindranath Tagore

MUGZINE

MUGBOOKS

Meest recente berichten

Categorieën

Archief

Meta

Ik neem deel aan:

Ik neem deel aan:

Zichtbaar alleen

Follow Blog via Email

Twitter Updates

Blog statistieken